Justus Lipsius. Leuven, beschrijving van de stad en haar universiteit

In deze luxueuze feestuitgave wordt het bekende werk van de Leuvense hoogleraar Justus Lipsius over de stad Leuven en haar universiteit, in 1605 bij Jan Moretus te Antwerpen verschenen, voor het eerst voor een modern lezerspubliek toegankelijk gemaakt.

Links wordt de originele Latijnse tekst uit 1605 fotografisch weergegeven, rechts staat de gelijklopende Nederlandse vertaling. Dr. Jan Papy, die als Postdoctoraal Onderzoeker van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek verbonden is aan de werkgroep Neolatijn van de K.U.Leuven, tekende niet alleen voor de vertaling, maar voorzag de tekst ook van een uitvoerige inleiding en uitgebreide (cultuur-)historische aantekeningen. Daardoor wordt Lipsius' rondleiding doorheen de roemrijke geschiedenis van de Leuvense graven en hertogen, gekruid met tal van anekdoten en wetenswaardigheden over het ontstaan, de organisatie, de bloei van de Leuvense universiteit, haar (vaak nog herkenbare) gebouwen en haar (nog doorlevende) tradities niet alleen voor de vele oud-studenten van de Alma Mater, maar ook voor de stadshistoricus, de Leuvenaar of de Brabander met een algemene interesse voor het luisterrijke verleden van 'de beste stad van Brabant' een nieuwe belevenis. Het geheel is verlucht met bekende en minder bekende gravures en pentekeningen van Leuven anno 1600. De beroemde uitvouwkaarten met panoramische zichten op Leuven en Heverlee zijn eveneens naar de uitgave van 1605 gereproduceerd en ingevoegd.

Deze eerste studie en vertaling van Lipsius' beschrijving van Leuven, op het eerste gezicht een traditionele stadsgeschiedenis, toont bovendien aan dat de humanist Lipsius met zijn werk over Leuven en de Leuvense universiteit een duidelijke doelstelling voor ogen had: het herstel van de universiteit door de uitbouw van een Alexandrijnse Academie te Heverlee op de kasteeldomeinen van Karel van Croÿ. Mede daardoor levert deze publicatie een originele bijdrage tot de geschiedenis van de stad Leuven en haar universiteit.

Inleiding

Opdracht

Boek I

1. Gelegenheid van het gesprek en voorbereiding van het onderwerp

2. Over de onstaanstijd en de naam van Leuven, verworpen lichtzinnige opvattingen of fabeltjes
3. De stichting van de stad teruggebracht tot de tijd van de Noormannen, en dan een voorafgaand verhaal over hen en hun immense verwoesting
4. De Noormannen kwamen naar Leuven, vestigden er zich en werden er in een zware veldslag overwonnen of zelfs vernietigd.
5. De vreugde van die dag en de herinnering, die daaraan nu nog leeft. Het begin van de binnenstad en van de latere stenen poorten en muren
6. Over de burcht of burg, deze schijnt niet zeer oud maar slechts de woonplaats van de graven te zijn geweest
7. Het begin van de buitenstad, de aanleg en de grootte van de buitenste ringmuur
8. De iets oudere naam van Leuven, en eveneens van de graven van deze plaats
9. De koningen en latere hertogen, alsook de aartshertogen van Lotharingen
10. De onafgebroken rij graven en iets over hertog Karel
11. Graaf Lambert en anderen de rij af, tot Godfried de eerste hertog
12. Over het markgraafschap Rijen, wat het is en wanneer het erbij kwam
13. Dezelfde vraag aangaande Brabant, wat en waar is Brabant?

Boek II

1. De waardigheid van de hertogen van Brabant en van de stad Leuven

2. De dichte bewoning vroeger te Leuven en het wonderbaarlijke aantal inwoners
3. De adel was talrijk en in zeven families verdeeld
4. Over de mannen van Sint-Pieter die eveneens het recht van adel bezitten
5. Het gewone volk was vroeger in het leger en daarom hield het krijgsoefeningen
6. Hoe de rijkdom van de Leuvenaars toentertijd opviel
7. De vroomheid en rechtschapenheid van de Leuvenaars
8. Hun krijgsdaden en expedities voor het geloof
9. Andere krijgsdaden en moed in belangrijke veldslagen
10. Verval van de stad en opstand binnen haar muren
11. De derde opstand weerzinwekkend door een afgrijselijke misdaad
13. (sic) De vierde en laatste opstand met meer opschudding en bedreigingen dan werkelijke schade
14. Iets over de burcht van Kesselsteen; dan een beeld van de stad
15. Over de branden in deze stad; dan over de Sint-Pieterskerk en haar kanunniken en overste
16. De overige parochies en blik op hun ouderdom
17. De mannenkloosters
18. De vrouwenkloosters of -gemeenschappen
19. Enkele profane plaatsen

Boek III

1. Het begin van de Leuvense universiteit en de reden waarom ze hier werd gesticht

2. De goedkeuring door Martinus V. Verjaardag van de universiteit en begindag van de colleges
3. Het bestuur van de universiteit, de Rector, de Conservator, de Promotor, de Senaat en terloops over de Kanselier
4. Onze Hallen of openbare school; eveneens de pedagogieën en het Drietalencollege
5. Colleges om de studenten te onderhouden: van Theologie, Recht en gemengde
6. Een oud voorbeeld van universiteiten in het Oosten, alsook in Ethiopië, Afrika en de Nieuwe Wereld
7. Hetzelfde in Griekenland, Azië, Italië en Rome
8. Hetzelfde in de provincies en in ons Gallië, nochtans hebben deze niet hetzelfde voorkomen als de hedendaagse universiteiten
9. Plaatsen in de nabijheid van de stad doorlopen en beschreven, meer bepaald drie kloosters
10. Heverlee kort geprezen en in ogenschouw genomen

Aantekeningen
Afkortingen
Literatuurlijst
Lijst van afbeeldingen
Namenregister

Format: Monograph - free ebook - PDF

Size: 240 × 165 mm

ISBN: 9789058670557

Publication: August 29, 2000

Series: Lovaniensia - 600 Years KU Leuven 9

Languages: Dutch; Flemish

Stock item number: 45918

Download: https://books.google.be/books?id=Dgra6jTL-EIC&printsec=frontcover&hl=nl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false

Jan Papy is full professor of Latin and Neo-Latin literature at KU Leuven. He publishes on Renaissance Humanism in the Low Countries, intellectual history, and Lipsius and Neo-Stoic philosophy.