De uitdagingen voor onze landbouw mogen dan misschien wel zeer uitdagend zijn, we hebben voldoende kennis en constructieve voorstellen om een duurzaam en sociaal rechtvaardig landbouwbeleid uit te stippelen.
De vurige debatten rond de stikstofproblematiek, de droogte, het biodiversiteitsverlies, de seizoensarbeid en de overmatige vleesproductie en -consumptie hebben landbouw weer helemaal op de maatschappelijke en politieke agenda gezet. De vraag dringt zich stilaan op of we in Vlaanderen en Europa effectief nog op een duurzame en economisch rendabele manier aan landbouw kunnen doen en hoe die landbouw dan vorm moet krijgen. Het huidige debat is sterk polariserend: landbouw versus ecologie, vermarkting versus subsistentie, schaalvergroting versus familiebedrijven, comparatieve voordelen en specialisatie versus diversiteit, enzovoort. Met het boek Tot de bodem wil editor Maïka De Keyzer de klassieke tegenstellingen doorbreken.
Leg in één zin uit waar het boek over gaat.
Tot de bodem biedt een eerste aanzet voor een coherent en progressief landbouwbeleid voor Vlaanderen.
Wat of wie heeft je geïnspireerd om voor dit onderwerp te kiezen?
Als historica verdiep ik me al geruime tijd in ecologische en agrarische geschiedenis. Het fascineert me om te onderzoeken waarom bepaalde maatschappijen kwetsbaar en anderen veerkrachtig zijn. Dat lokte me al richting onze huidige landbouwproblematiek. Maar de doorslag kwam door een specifiek boek: De Graanrepubliek van Frank Westerman. In het boek beschrijft Westerman de opkomst en neergang van de sociaaldemocratische politicus Sicco Mansholt. Het trof me dat sinds zijn periode als eurocommissaris landbouw zelden tot nooit progressieve en coherente landbouwplannen werden ontwikkeld voor Vlaanderen of Europa. Ik besloot dat daar verandering in moest komen en contacteerde daarom de medeauteurs van het boek met de vraag wat er zou moeten veranderen aan ons beleid om een progressief landbouwbeleid te verkrijgen. Het boek is het resultaat van die zoektocht.
Heb je leestips – boeken, blogs, tijdschriften, ... – voor wie meer over het onderwerp wil weten?
Zeker en vast. De Graanrepubliek van Frank Westerman is uiteraard al een aanbeveling. Daarnaast zou ik ook Stille Aarde van Dave Goulson, 10 miljard monden van Ingrid de Zwarte en Jeroen Candel, Tomatoland van Barry Estabrook, Sitopia en De hongerige stad van Carolyn Steel en Donuteconomie van Kate Raworth willen aanbevelen. De boeken gaan niet allemaal specifiek over landbouw en al helemaal niet over Vlaanderen of België, maar ze zijn de ultieme inspiratie als het gaat over goede wetenschap of onderzoeksjournalistiek. Ze fileren verschillende maatschappelijke problematieken op een glasheldere manier en bieden tegelijk constructieve en coherente oplossingen aan.
Hoe verliep het schrijfproces voor dit boek? Heb je iets verrassends, grappigs of vreemds meegemaakt?
Als editor heb ik het voorrecht gehad om met een enorm diverse groep auteurs samen te werken. Dat is leerrijk maar soms ook uitdagend. Academici moesten hun vertrouwde vakjargon achterlaten, terwijl de auteurs vanuit het middenveld of de landbouwsector moesten omgaan met een academische peerreviewronde. Het toonde mij alvast hoe snel we een vertrouwd proces doodnormaal vinden, terwijl dit net heel bevreemdend kan lijken voor anderen. Maar uiteindelijk is die diversiteit de kracht van het boek. We hebben verschillende stemmen en actoren uit het maatschappelijk debat bij elkaar gebracht in één boek. Ik ben alleszins enorm trots dat we samen dit boek hebben kunnen schrijven.
Wat wil je dat de lezers van je boek onthouden?
De uitdagingen voor onze landbouw mogen dan misschien wel zeer uitdagend zijn, we hebben voldoende kennis en constructieve voorstellen om een duurzaam en sociaal rechtvaardig landbouwbeleid uit te stippelen.
Jouw boek is in open access gepubliceerd dankzij de steun van het KU Leuven Fonds voor Fair Open Access. Hoe verliep het open access publicatieproces? Wat maakt open access zo aantrekkelijk voor jou / voor jouw boek? Is het je tot nu toe opgevallen dat je boek een breder publiek bereikt?
Het was voor mij een voorwaarde dat dit boek open access zou zijn. Het is een publieksboek dat wetenschappelijke kennis en ervaringen uit het veld naar het brede publiek en beleidsmakers moet brengen. Om zoveel mogelijk mensen te bereiken, opteerde ik daarom voor open access. Ik ben de KU Leuven en Denktank Minerva in ieder geval enorm dankbaar dat ze dit mogelijk hebben gemaakt.
Heb je plannen voor een volgende publicatie? Waar zal die over gaan? Overweeg je om het boek in open access te publiceren?
Voorlopig niet. Als academica publiceer ik uiteraard regelmatig artikels of meer toegankelijk stukken, maar een nieuw boek staat nog niet meteen op mijn to-dolijst. Ik ga nu even genieten van het feit dat dit boek er is!
Tot de bodempaperback, Open Access e-boek
