De wetenschap van de wetgever
De klassieke politieke economie en het Belgische landbouwbeleid 1830-1884
Maarten Van Dijck
In prijs verlaagd!
€ 25,00 i.p.v. € 49,50
"Ideas of economists and political philosophers are more powerful than is commonly understood". Met deze uitspraak ging de befaamde econoom John M. Keynes in 1936 in tegen de diepgewortelde overtuiging dat belangen van economische aard vaak allesbepalend zijn. In De wetenschap van de wetgever Maarten Van Dijck deze uitspraak aan het Belgische landbouwbeleid tussen 1830 en 1884. Kon de economische wetenschap zich als richtsnoer voor het beleid opdringen tegen allerhande economische belangen in?
De landbouwpolitiek vormt een interessante casus omdat de economisten de intrekking van de protectionistische graanwetten als een eerste graadmeter voor hun succesbeschouwden. Het landbouwbeleid stond bovendien volop in de aandacht door de opeenvolgende ernstige voedselcrisissen in het midden van de negentiende eeuw.
De ideeën van economisten en hun inspanningen om die te verspreiden worden in dit boek geconfronteerd met de politieke besluitvorming over het landbouwbeleid.
Het Parlement debatteerde vaak wekenlang over de zin en onzin van staatsinterventie en vrijhandel. Vooral de discussies tussen de voor- en tegenstanders van vrijhandel laaiden hoog op. Uiteindelijk bleken regering en Parlement steeds minder geneigd om in te gaan op de verzuchtingen van de bevolking om op te treden tegen onrechtvaardige voedselprijzen. De vervanging van een moreel-economisch door een liberaal-economisch referentiekader was daarmee de meest tastbare uiting van de invloed van de economische wetenschap op de politieke besluit-vorming in het midden van de negentiende eeuw.
DEEL I
DE ‘ZUIVERE’ POLITIEKE ECONOMIE
HOOFDSTUK I - DE POLITIEKE ECONOMIE IN EUROPESE CONTEXT:VAN ECONOMISCHE VRIJHEID TOT MAATSCHAPPELIJKE HARMONIE
1 De klassieke economisten
2 Nationale varianten van de klassieke economie
3 De ‘heterodoxe’ kritiek op de klassieke leer
HOOFDSTUK 2 - BELGISCHE LIBERALE PROPAGANDISTEN IN DE MARGE VAN DE THEORIE
1 De introductie van de politieke economie in België
2 Belgen in het voetspoor van de Franse liberale school
3 De kritiek van de Belgische socialisten
4 Katholieke economisten in de maalstroom van verzet en conformisme
DEEL 2
LAISSEZ-FAIRE
HOOFDSTUK 3 - LAISSEZ-FAIRE OF DE KUNST VAN HET KLASSIEK ECONOMISCH BELEID
1 Van Smith tot Bentham: de beleidsvoorschriften van de klassieke economisten
2 De victoriaanse en Franse perceptie van laissez-faire
3 Van l’État-Gendarme tot l’État-Providence: Belgische economisten over staatsinterventie
3.1 De rol van de staat volgens de universitaire docenten
3.2 Het pleidooi van L’Économiste belge voor een minimale staat
4 De dageraad van de volwassen samenleving
HOOFDSTUK 4 - DE OPBOUW VAN EEN INTERVENTIONISTISCH BELEID
1 De staat als speelbal van het grondbezit, 1830-1845
1.1 Het waardepatroon, de revolutie en de overheid
1.2 De macht van het grootgrondbezit
1.3 De aanmoediging van exotische en uitgedoofde teelten
1.4 Verbetering en verzorging van edele paarden en uitheemse runderen
• De verbetering van paarden en runderen
• De veeartsenijopleiding van de staat en besmettelijke veeziekten
1.5 Het ‘algemeen belang’ en het landbouwinfrastructuurbeleid
2 De voedselcrisis en ‘ l’amélioration de l’agriculture‘
2.1 De crisisjaren 1845-1848 en 1853-1857
2.2 Op zoek naar een antwoord
2.3 Progrès dans l’agriculture
• Overdrachtskanalen voor innovatie
• Twee voorbeelden van innovatie: drainage en grondverbeteringsmiddelen
• De voorwaarden voor innovatie: wegen en kapitaal
HOOFDSTUK 5 - UN GOUVERNEMENT À BON MARCHÉ
1 De financiële crisis van 1848 en het begrotingsevenwicht
2 Het rijk van laissez-faire?
2.1 Een nieuwe vlaag van initiatieven
2.2 De overheid naar de achtergrond
• Een beleid in naam van het algemeen belang
• Drie voorbeelden van afnemende staatsinterventie
• Een beleid in naam van een principe
2.3 Grenzen aan laissez-faire
2.4 De voorstanders van een goedkope staat
3 Het einde van laissez-faire na 1873
DEEL 3
LIBRE ÉCHANGE
HOOFDSTUK 6 - VRIJHANDELSTHEORIE EN DE GRAANWETTEN
1 Het klassieke pleidooi voor vrijhandel
2. De symboliek van 1846: van theorie naar beleid
2.1 De Britse Repeal of the Corn Laws in 1846
2.2 In het voetspoor van Groot-Brittannië: vrije graanhandel in Europa
3 De Smithiaanse argumentatie van de Belgische liberale theoretici
HOOFDSTUK 7 - CRISISBELEID IN HET TEKEN VAN DE MORELE ECONOMIE VAN HET VOLK
1 Het achttiende-eeuwse graanhandelsbeleid en het dreigende voedseloproer
2 Het Belgische crisisbeleid als tegemoetkoming aan de morele economie van het volk
2.1 Voedselbevoorrading tijdens de onafhankelijkheidsstrijd
2.2 Het katoenoproer en de uitzonderingsmaatregelen van 1839-1840
2.3 De aardappelen van het volk, 1845-1848
3 Barsten in het crisissysteem, 1853-1857
4 Crisisbeleid in het teken van de politieke economie
HOOFDSTUK 8 - VRIJHANDEL VERSUS PROTECTIONISME
1 Het tijdperk van het landbouwprotectionisme
1.1 Het protectionisme van de glijdende schaal
1.2 De zwanenzang van het landbouwprotectionisme, 1839-1845
2 De Belgische Anti-Corn Law League en het einde van de glijdende schaal in 1850
2.1 La vérité scientifique
2.2 De verdeelde triomf van 1850
• De regering en haar ideeën
• Het Parlement en het compromis
• Analyse
3 Graanhandel en industrie onder een liberaal gesternte, 1857-1884
3.1 Weifelende protectionisten, 1857
3.2 De bekering van de protectionisten, 1871-1873
BESLUIT
Format: Monograph - free ebook - PDF
Size: 235 × 175 × 30 mm
487 pages
ISBN: 9789058676733
Publication: November 20, 2008
Series: ICAG-Studies 4
Languages: Dutch; Flemish
Stock item number: 54270
Download: https://books.google.be/books?id=hitKMbDWIyAC&printsec=frontcover&hl=nl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false