Kaart en Kunst van de Zeventien Provinciën der Nederlanden

De belangstelling voor de oude kaarten van de Nederlanden is de laatste jaren ook buiten de kring van verzamelaars en specialisten op het gebied van de cartografie sterk toegenomen. Daarom is de gedachte gerezen een boek te maken voor een bredere lezerskring dat een keuze en een beschrijving biedt van de belangrijkste en mooste kaarten van de Nederlanden en van hun provinciën. Twee aspecten staan daarbij voorop. Een kaart kan inhoudelijk en esthetisch waardevol zijn. Het kan ook gebeuren dat zij belang heeft als fase in de ontwikkeling van de Nederlandse cartografie.

Daarnaast is het de bedoeling in eenvoudige maar verantwoorde vorm een overzicht te geven van de geschiedenis van de Nederlandse cartografie en haar voornaamste makers. Dat hierbij de afbeelding van de kaarten een grote rol speelt, ligt voor de hand.

Dit boek is op twee manieren te lezen. Een ieder die een van de belangrijkste en mooiste kaarten wil zien van de Nederlanden in hun geheel, van het huidige Nederland, van de zuidelijke Nederlanden, van zijn eigen provincie of delen daarvan in nnoord en zuid en daarover iets wil lezen, zal in dit boek altijd iets van zijn gading vinden. Maar ook hij die een doorlopende geschiedenis wil hebben van de Nederlandse cartografie in de zestiende en zeventiende eeuw, die wil weten wie de voornaamste cartografen zijn geweest, welke literatuur erover bestaat of wat voor verdere lezing eventueel in aanmerking komt, zal in de chronologische tabel de volgorde aantreffen van zulk een korte doch verantwoorde geschiedenis. Het eerste deel (a) van elk hoofdstuk is volgens de Chronologische Tabel speciaal aan een bepaalde kaartmaker gewijd en in het naamregister kan worden nagegaan waar elders nog over die bepaalde kaartmaker wordt gesproken of waar andere kaartmakers worden behandeld.

Voorwoord
Tabel van de chronologische volgorde der kaartmakers
Verklaring van de gebruikte termen

1. De zeventien Provinciën
A. Inferior Germania - Jodocus Hondius
B. Nova et accurata geographica descriptio Inferioris Germaniae (...) - Petrus Kaerius
C. Descriptio Germaniae Inferioris - Frans Hogenberg
D. Belgii sive Germaniae Inferioris accuratissima tabula - Henricus Hondius

2. De Zeven Provinciën
A. (Belgica Libera Foederata) - Cornelis Dankerts II
B. Les Provinces Confederées du Pais Bas avec les terres adjacentes - Covens en Mortier
C. Belgium Foederatum emendate auctum et novissime editum - Nicolaes Visscher I
D. Foederatum Belgium emendate auctum et novissime editum - Johannes de Ram

3. De Zuidelijke Nederlanden
A. Secunda pars Brabantiae cuius urbs primaria Bruxellae - Michael Florens van Langeren
B. Belgii Regii accuratissima tabula pluribus locis recens emen(data) - Frederik de Wit
C. Carta itineraria Brabantiae, Flandriae, Zelandiae, Artesiae, Honnoniae, Leody et Vicinarum Regionum - Antonius van Leest

4. Brabant
A. Brabantiae Ducatus. Tabula Ducatus Brabantiae continens Marchionatum Sacri Imperii et Dominium Mechliniense - Abraham Goos
B. Brabantiae Descriptio - Abraham Ortelius
C. Brabantia Belgii regio amoena et praestans (...) - Frans Hogenberg
D. Quarta pars Brabantiae cujus caput Sylvaducis - Willebrordus vander Burght

5. Limburg
A. Limburgensis Ducatus Tabula Nova - Aegidius Martini / Johan Baptist Vrients
B. Limburgensis Ducatus et Comitatus Valkenburgensis et Dalememsis - Frans Hogenberg
C. Ducatus Limburgum - Johannes Janssonius
D. Limburgensis Ducatus Nova Descriptio - Petrus Kaerius

6. Luxemburg
A. Lutzenburgensis montuossimi ac saltuosissimi Ducatus vera et compendiosa descriptio nunquam antehac visa - Matthias Quad
B. Lutzenburgensis Ducatus veriss(ima) descript(io) - Abraham Ortelius
C. Ducatus Lutzenburgicus - Abraham Goos Lutzenburgensis Ducatus veriss(ima) descript(io) - Petrus Kaerius

7. Henegouwen
A. Nobilis Hannoniae Comitatus Descript(io) - Jacob Surhon
B. Descrittione Particulare del Contado d'Hainault - Corneel Muller
C. Comitatus Hannonia - Abraham Goos
D. Le Comte de Haynault - Jacob Aertsz Colom

8. Vlaanderen
A. Flandriae Galliae Belgicae regionis celeberrimae novissima et recenter castigata descriptio - Gerardus de Jode
B. Comitatus Flandria - Pierre Verbiest
C. Flandria - Mercator / Ortelius
D. Celeberrimi Flandriae Comitatus Typus - Petrus Kaerius

9. Namen
A. Namurcum Comitatus - Johannes Janssonius
B. Namurcum Comitatus - Abraham Ortelius
C. Comitatus Namurci emendata delineatio - Nicolaes Visscher I
D. Comitatus Namurci Tabula - Frederik de Wit

10. Artesië
A. Artesia Comit(atus) - Gerard Mercator
B. Artesia Descriptio - Jacob Surton
C. Artesia Comitatus. Artois - Johannes Janssonius
D. Tabula Comitatus Artesiae - Frederik de Wit

11. Antwerpen
A. Marchionatus Sacri Romani Imperii - Claes Jansz Visscher
B. Marchionatus Sacri Imperii et Domini Mechelini Tabula - Frederik de Wit
C. Marchionatus Sacri Romani Imperii - Petrus Kaerius
D. Marchionatus Sacri Imperii - Johannes Janssonius

12. Luik
A. Episcopatus Leodiensis in se continens Ducatum Bouillonensem Marchionatum Franchimontensem et Hibaniae cum aliquot Baronatibus - Johan a Schilde autore
B. Leodiensis Diocesis Typus - Abraham Ortelius
C. Leodiensis Diocesis - Willem en Joan Blaeu
D. Episcopatus Leodiensis - Frans Hogenberg

13. Holland
A. Hollandt - C.D.H.
B. Comitatus Hollandia. T Graefschap Holland - Petrus Kaerius
C. Hollandia - Jan Janssen
D. Hollandia - Jodocus Hondius

14. Gelder / Zutphen
A. Gelriae Cliviae finitimorumque locorum verissima descriptio - Christiaan sGrooten
B. Gelriae Ducatus descriptio nova - Johannes Janssonius en Jodocus Hondius
C. Ducatus Geldriae novissima descriptio - Nicolaes van Geelkercken
D. Tetrarchia Ducatus Gelriae Arnhemiensis sive Velavia - Joan Blaeu

15. Zeeland
A. Zelandicarum insularum (...) Descriptio - Jacob van Deventer
B. Comitatus Zelandiae Nova Descriptio - Claes Jansz Visscher
C. Flandriae ditissimus Comitatus (...) Zelandiae Comitatus - Hendrik Florens van Langeren
D. Comitatus Zelandiae novissima delineatio - Nicolaes Visscher I

16. Utrecht
A. Ultraiectum Dominium - Petrus Kaerius
B. Ultraiectensis Episcopatus - Frans Hogenberg

17. Friesland
A. Frisia Occidentalis - Abraham Ortelius
B. Nova Descriptio orientalis & Occidentalis Frisiae (...) - Abraham Goos
C. Frisia Occidentalis - Nicolaes van Geelkercken
D. Dominii Frisiae Tabula inter Flevum et Lavicam - Nicolaes Visscher I

18. Overijssel
A. Transisalania Provincia vulgo Over-Yssel - Nicolaas ten Have
B. Dito Transisulana - Petrus Kaerius

19. Groningen
A. Correctissima nec non novissima Domini et Provinciae Groningae et Omlandiae tabula - Frederik de Wit
B. Tabula Frisiae, Groninghae et Territory Embdensis nec non circumjacentium regionum (...) - Claes Jansz Visscher
C. Groninga Dominium - Petrus Kaerius
D. Groninga Dominium -Willem Blaeu

20. Drenthe
A. Drentiae (...) et Westerwoldiae Dominii typum emendatum - Cornelius Pijnacker
B. Drentia Comitatus Transisulaniae Tabula II - Johannes Janssonius
C. Drentiae - Jacob Aertsz Colom

21. Frans-Vlaanderen Gallo Flandria in qua Castellaniae Lilana, Duacena & Orchiesia cum dependentibus, necnon Tornacum & Tornacesium, Auctore Martino Doué Gallo-Flandro - Willem Blaeu

22. Oost-Friesland
A. Typus Frisiae Orientalis a Dollarto sinu atque amasi ostio ad Jada usq(ue) fl(uvium) - Ubbo Emmius
B. Nova descriptio Orientalis & Occidentalis Frisiae cum vicinis (...) - David Fabricius van Esens

23. Leo Belgicus
A. Nova XVII Provinciarum Germaniae Inferioris Tabula Leonis effigie accurate delineata - Hessel Gerritsz
B. Leo Belgicus - Frans Hogenberg
C. Novissima et accuratissima Leonis Belgici (...) descriptio - Claes Jansz Visscher
D. Comitatus Hollandiae denuo forma Leonis - Claes Jansz Visscher

Literatuur
Personenregister
English Summary

Format: Monograph - hardback

Size: 320 × 230 mm

152 pages

ISBN: 9789058671592

Publication: May 14, 2002

Languages: Dutch; Flemish

Stock item number: 45923