Ongelijkheid

Lessen voor de eenentwintigste eeuw

Edited by Bart Pattyn and Pieter d'Hoine

Regular price €39.00 (including 6% VAT) Sale

Textbook - hardback

Interfacultaire lessenreeks over mens, maatschappij en wetenschap

Ongelijkheid manifesteert zich in tal van vormen. Sommige multinationals zijn zo groot geworden dat ze succesvolle start-ups opkopen en hun winst laten afvloeien naar een kleine groep aandeelhouders die steeds meer middelen accumuleren. In onze eigen samenleving zou de kloof toenemen tussen een kleine schare superrijken en een veel grotere groep die zienderogen verarmt. De realiteit blijkt complexer en het wetenschappelijk onderzoek over ongelijkheid leidt tot soms verrassende inzichten. Ook de nadelige effecten van milieuproblemen en klimaatverandering zijn ongelijk verdeeld en nergens is ongelijkheid schrijnender aanwezig dan in de gezondheidszorg. Op mondiaal vlak spelen de koloniale en neokoloniale machtsverhoudingen onrechtvaardigheid in de hand. Ongelijkheid manifesteert zich ook in sferen waarover weinig wordt gecommuniceerd, zoals in die van de strafuitvoering. Verder wordt in deze lessenreeks aandacht besteed aan brandende thema’s als de energiereconversie, kunst en psychische kwetsbaarheid, weefseldonatie voor kankeronderzoek, ethische vragen omtrent artificiële intelligentie, mediagebruik en het psychisch welzijn van jongeren, geweld in de pleegzorg, en overdiagnosticering.

Met bijdragen van Jan Eeckhout, Wim Van Lancker, Martha Nussbaum, Maarten Loopmans, Anja Declercq, Inge Van Hulle, Idesbald Goddeeris, Pieter De Witte & Geertjan Zuijdwegt, Johan Driesen, Erik Thys, Christine Desmedt, Lode Lauwaert, Kathleen Beullens, Hans Grietens, Koen Peers.

VOORWOORD
DE WINSTPARADOX
Jan Eeckhout
1. De opmars van een klein aantal dominante bedrijven
2. De gevolgen van deze ontwikkeling
3. Oorzaken
4. Beleid
5. Besluit

IS DE INKOMENSONGELIJKHEID NU GESTEGEN OF GEDAALD? EN MAAKT DAT UIT?
Wim Van Lancker
Inleiding
1. De hypothese van Kuznets
2. Piketty en de revival van het ongelijkheidsdebat
3. Kapitaal is terug
4. Ongelijkheid van wat?
5. De rol van de welvaartsstaat
6. Wat maakt het uit?
7. Over mobiliteit, groei en democratie
Conclusie

GERECHTIGHEID VOOR DIEREN: PRAKTISCHE VOORUITGANG DOOR FILOSOFISCHE THEORIE
Martha C. Nussbaum
Gerechtigheid als gedwarsboomd streven
Drie onvolkomen benaderingen
De Capabilities Approach: streven en levensvormen
Praktische implicaties: enkele voorbeelden
Inhoud

MILIEUONGELIJKHEID EN MILIEURECHTVAARDIGHEID
Maarten Loopmans
Inleiding
Van sociale bewegingen naar betrokken wetenschap
Verdeling
Proces
Erkenning
Capabiliteiten
Besluit

GEZONDHEID, GEZONDHEIDSZORG EN ONGELIJKHEID
Anja Declercq
Inleiding
Niet iedereen profiteert evenveel van de vooruitgang
Oorzaken van ongelijkheid in gezondheid
Het gezondheidssysteem
Ongelijkheid in het gebruik van gezondheidszorg
Welk beleid moeten we dan voeren?

DE GESCHIEDENIS EN ERFENIS VAN KOLONIALE VERDRAGEN
Inge Van Hulle
1. Inleiding
2. Asymmetrische rechtsverhoudingen
3. Uitleiding

DEKOLONISERING: EEN STRIJDPUNT TEGEN SOCIALE ONGELIJKHEID?
Idesbald Goddeeris
1. Definities en kritieken
2. Wortels en evoluties
3. De huidige stand van zaken
4. Universiteiten

HEEFT DE VERGELDING TOEKOMST? REFLECTIES OVER HUMAAN STRAFFEN
Pieter De Witte & Geertjan Zuijdwegt
Inleiding
Een radicale kritiek op de vergelding
C.S. Lewis en de humanitaire strafrechtstheorie
Lewis en de praktijk
Nut en betekenis van de vergelding
Vergelding en veiligheid
De drijfveren van het strafrechtelijk populisme

WERKT IN EEN GEDECARBONISEERDE WERELD ALLES OP ELEKTRICITEIT?
Johan Driesen
Inleiding
Eindgebruik van energie
Competitie voor duurzame stroom
Besluit

EXTASE, CREATIVITEIT EN PSYCHISCHE KWETSBAARHEID
Erik Thys
1. Psychische kwetsbaarheid en creativiteit
2. Extase en creativiteit
3. Psychische kwetsbaarheid en extase

ER IS WETENSCHAP NA DE DOOD: WEEFSELDONATIE VOOR KANKERONDERZOEK
Christine Desmedt, Maxim De Schepper, Tatjana Geukens, Josephine Van Cauwenberghe, Wouter Van Den Bogaert, Gitte Zels, Giuseppe Floris
1. Introductie
2. Wat hebben we geleerd uit post-mortemonderzoek in het verleden?
3. Weefseldonatie voor kankeronderzoek
4. Hoe zit een programma voor post-mortemweefseldonatie in elkaar?
5. Wat zijn de uitdagingen van post-mortemweefseldonatie voor kankeronderzoek?
6. Waarom stemmen patiënten in om deel te nemen aan zo’n programma?
7. Besluit en perspectief

EEN ETHISCHE BLIK OP ARTIFICIËLE INTELLIGENTIE
Lode Lauwaert & Ann-Katrien Oimann
1. Inleiding
2. Conceptuele verduidelijkingen
3. Kan AI moreel verantwoordelijk zijn?
4. Er is geen verantwoordelijkheidskloof
5. Oude wijn in nieuwe vaten?
6. Is een verantwoordelijkheidskloof problematisch?
7. Conclusie

WAT IS DE IMPACT VAN MEDIAGEBRUIK OP HET PSYCHOSOCIALE WELZIJN VAN JONGEREN?
Kathleen Beullens & Robyn Vanherle
1. Inleiding: de prevalentie van mediagebruik
2. Een stand van zaken
3. Empirische bevindingen
4. Transactionele verbanden
5. Individuele verschillen in media-effecten
6. Conclusies

GEWELD TEGEN KINDEREN EN JEUGDIGEN IN PLEEGZORG: EEN HISTORISCH NARRATIEF
Hans Grietens
Inleiding
1. Het inquiry-fenomeen
2. De onderzoeken voor de commissie-Samson en de commissie-De Winter
3. De impact van onderzoek naar historical abuse van pleegkinderen op onderzoekers en onderzoeksteams: enkele reflecties
4. Wat leren we uit onderzoek over historisch geweld bij pleegkinderen en hoe kunnen we hun veiligheid verbeteren?

MINDER HYPOCRISIE, MEER HIPPOCRATES
Koen Peers
Inleiding
Paradigmashift
Overdiagnose
Overbehandeling
Fysieke activiteit
Barrières
Oplossing: naar meer Hippocrates
Conclusie

LIJST VAN DE AUTEURS

Format: Textbook - hardback

Size: 240 × 160 × 32 mm

300 pages

ISBN: 9789462703681

Publication: March 27, 2023

Series: Lessen voor de eenentwintigste eeuw 29

Languages: Dutch; Flemish

Stock item number: 153636

Bart Pattyn is hoogleraar ethiek aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte en directeur van het Overlegcentrum voor Ethiek van de KU Leuven.
Pieter d’Hoine is hoogleraar antieke wijsbegeerte verbonden aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte, KU Leuven. Pieter d’Hoine is Assistant Professor of ancient philosophy and intellectual history at the Institute of Philosophy, KU Leuven.