Stilte in de klas

Een geschiedenis van de pedagogische omgang met stilte op school

Pieter Verstraete

Regular price €0.00 Sale

Monograph - free ebook - PDF

Download free

VIEW Monograph - paperback VIEW Monograph - free ebook - ePUB

Description
Table of content
Detailed info
About the author
Reviews

Het meerstemmige geluid van stilte in opvoeding en onderwijs

Stilte loopt als een rode draad door de geschiedenis van de school. In de voorbije eeuwen hebben talloze leerkrachten kinderen aangespoord om stil te zijn. Er verschenen ook vele publicaties waarin pedagogische auteurs reflecteerden over de waarde van stilte voor het onderwijs. In dit boek verkent Pieter Verstraete aan de hand van niet eerder ontgonnen archiefmateriaal de geschiedenis van de pedagogische betekenis van stilte. Heb je altijd al willen weten waar de voorliefde voor klassikale stilte vandaan komt? Vraag je je af waarom we vandaag in stilte leren lezen en of dat altijd zo was? Wil je weten hoe stille en verlegen leerlingen vroeger werden behandeld? Of ben je benieuwd waarom Maria Montessori stiltelesjes zo belangrijk vond? In dit boek maak je op een boeiende manier kennis met het meerstemmige geluid van stilte in de geschiedenis van opvoeding en onderwijs.

E-boek verkrijgbaar in Open Access.
Deze publicatie is GPRC-labeled (Guaranteed Peer-Reviewed Content).

Beluister de podcast Buiten de krijtlijnen #124 | Pieter Verstraete over stilte in het onderwijs

Voorwoord

Inleiding: Luisteren naar stilte in de geschiedenis van opvoeding en onderwijs

1. Stiltepraktijken in opvoeding en onderwijs

2. Onderzoek naar stilte in hedendaagse pedagogische praktijken

3. Een kritische kijk op bestaande geschiedenissen van stilte

4. Naar een geschiedenis van stilte op school en in de klas

5. Het stille zelf, voorbeeldige Bobby en de geschiedenis als megafoon

Hoofdstuk 1: De opkomst van klassikale stilte

1. “Hij schreeuwt gelijck een mager swijn, dat terstond gekeelt moet zijn”

2. Geluiden en stilte in het werk van Jean-Baptiste de la Salle

3. Slaafse stilte en menslievende vrijheid

4. Over betamelijke, gepaste, goede, werktuiglijke, liefelijke of heilzame stilte

5. Een les in stilte voor de allerkleinsten

Hoofdstuk 2: De herontdekking van stilte door Maria Montessori

1. Een schreeuw om leven van het pasgeboren kind

2. Stilte, discipline en het lawaai van vallende stoelen

3. Stilteoefeningen, fluisterstemmen en gecontroleerde beweeglijkheid

4. Het belang van stilte voor (de opleiding van) leerkrachten

5. “Als we de stilte willen bereiken, dan moeten we ze onderwijzen”

6. Door de stilte naar een nieuwe wereld

Hoofdstuk 3: Het stille kind en het luide zelf

1. Stilte en verlegenheid

2. Dictees, examenvragen en observatielessen: de alomtegenwoordigheid van verlegen kinderen in de klas

3. De stem van een achttiende-eeuwse Timidus: “Ik ben niet gek!”

4. Van goede en kwade naar normale en abnormale verlegenheid

5. Het sociaal-darwinisme en de luidruchtige strijd om het bestaan

6. Het succesvolle zelf, de persoonlijkheidscultuur en de oorlog tegen verlegenheid

7. Maria Montessori, zelfopvoeding en verlegenheid als monstruositeit

Hoofdstuk 4: Stillezen en het kind als open boek

1. De kunst van het hardop lezen

2. Stille efficiëntie en de economisering van het onderwijs

3. De opkomst van het stillezen in de Lage Landen

4. Stilleestesten en de roep om verantwoorde selectie

5. Kritische geluiden en de triomf van het stillezen

Epiloog: Stilte, het oplaadbare zelf en de richting van onze toekomst

Noten

Referentielijst

Format: Monograph - free ebook - PDF

200 pages

ISBN: 9789461664792

Publication: September 20, 2022

Languages: Dutch; Flemish

Download:: https://library.oapen.org/handle/20.500.12657/58465

Pieter Verstraete is associate professor of history of education at KU Leuven and curator of the annual Leuven DisABILITY Film festival. Pieter Verstraete is hoogleraar historische pedagogiek aan de KU Leuven. Hij is daarnaast ook curator van het Leuvense DisABILITY Filmfestival.

Een merkwaardig werk, zeker het lezen waard, ook al omdat het een problematiek behandelt die lange tijd weinig aandacht kreeg. In zekere zin kan het boek, hoewel historisch van aard, gelezen worden als een apologie voor stiltemomenten in het onderwijs. [...] Zwijgen over de stilte, is ze immers verder aan de aandacht van het publiek onttrekken. Iets wat mijn Leuvense opvolger (Verstraete, 2022) juist niet heeft gedaan. Zoals menig historisch onderzoeker heeft hij door erover te schrijven stem willen geven aan wat in de vergetelheid dreigt te belanden.
Marc Depaepe, Thomas, 23/11/2022, https://www.kuleuven.be/thomas/page/zwijgen-en-of-spreken/

Waarom we (niet) stil zijn in de klas
Een goede klas is een stille klas. Dat ideaalbeeld zingt al lang rond in onze collectieve voorstelling van het onderwijs. Nieuw onderzoek toont nochtans dat de klas vroeger lang niet altijd een stille ruimte was.

Ellen Debackere, EOS, editie 12/2022

Wanneer hij als verteller vanuit pedagogisch perspectief de historische toer opgaat, is Verstraete op zijn best. In vier hoofdstukken overschouwt de auteur aspecten van stilte in de klas. Hij toont aan dat stiltebeleving onvermijdelijk iets zegt over de maatschappelijke rol en zelfs de politieke geladenheid die aan het stil-zijn wordt toegekend Tot in de 17de eeuw was de schoolklas een erg luidruchtige plek waar kinderen een voor een bij de leraar werden geroepen en luidop hun lesjes aframmelden. Op afbeeldingen van klastaferelen uit die tijd is het rumoer haast op het schilderij te horen. De overgang van dit 'hoofdelijke' naar een klassikaal systeem, waarbij alle kinderen stilzitten en in groep luisteren naar de meester, zorgde ook voor een andere akoestische verhouding tussen leraar en leerlingen.
Virginie Platteau, Tertio, 9 nov 2022

Is het eigenlijk ooit nog wel eens stil. Professor Pieter Verstraete heeft er een boek over geschreven. Specifiek over lawaai en stilte op school.

Radio 2, 18 oktober 2022

Artiesten worden al eeuwenlang door stilte geïnspireerd om nieuwe werelden te scheppen. Die artistieke benadering kan inspiratie bieden voor een pedagogische kijk op stilte in de klas en op school. Niet om kinderen op een autoritaire manier in het gareel te houden, wel om hen op een activerende manier te bevrijden.
De Standaard, 1 september 2022