
Uit de ketens van de vrijheid
Het debat over de sociale politiek in België, 1886-1914
Jo Deferme
De politieke cultuur van de volle negentiende eeuw had, op sociaal-economisch vlak, gedweept met het principe van de 'vrijheid van arbeid'. Voor de arbeiders op de werkvloer echter - zo luidde althans de kritiek - betekende die vrijheid van arbeid vaak een vergiftigd geschenk, ... geen echte vrijheid, maar veeleer een geketende gevangenschap. Dat kwam door de veeleer atomistische aspiratie van de politiek. Rond 1900 veranderde dat. Voortaan zou het politieke debat worden uitgedaagd door wat de auteur noemt een 'holistische bekoring'.
Het is die verschuiving in de politieke cultuur die het boek nauwgezet bestudeert. Het biedt een schets van een even boeiende als kronkelende weg, de grillige weg die werd afgelegd van een individualistische 'vrijheid van arbeid' naar 'georganiseerde en gesubsidieerde vrijheid'.
Inleiding
HOOFDSTUK 1
Liberale politieke cultuur en vrijheid van arbeid vóór 1886
1. De vrijheid van arbeid: algemene evoluties in de theorievorming
2. België
HOOFDSTUK 2
Schipperen met de vrijheid van arbeid, 1886-1889
1. Sociaal geredetwist in een 'annus horribilis'
2. Naar een cultuur van overleg?
3. Aanpak van misbruiken
4. Vrouwen- en kinderarbeid
HOOFDSTUK 3
Nieuwe geluiden in de politieke ideologiën en de sociologie
1. De sociale wetenschap
2. De katholieken
3. De socialisten
4. De liberalen
HOOFDSTUK 4
Pragmatische institutionalisering van het sociaal beleid, 1892-1899
1. Nieuwe instellingen voor sociaal beleid
2. Werkplaatsreglementen: de eerste algemene verplichting in de arbeidspolitiek
3. Beroepsverenigingen
4. Hygiëne en veiligheid
HOOFDSTUK 5
Doorbraak van de arbeidswetgeving rond 1900
1. Arbeidscontract
2. Arbeidsongevallen
3. Zondagsrust
HOOFDSTUK 6
Sociale verzekeringen en de gesubsidieerde vrijheid
1. Theorievorming
2. Sociale verzekeringen in de Belgische politiek
3. Sociale verzekeringen in het parlement
4. Van gesubsidieerde vrijheid naar een 'hoffelijke rivaliteit' ...? Enkele bedenkingen over het verzuilingsproces
HOOFDSTUK 7
Naar een uitbreiding van de verplichting, 1908-1914
1. Ontstaan va de wetgeving
2. Medicalisering
3. De wet van 1909 en de arbeidsduurbeperking in de mijnen
4. De wet van 1911 en het verplichte mijnwerkerspensioen
5. Het debat over de veralgemeende verzekering, voorjaar 1914
4. Betekenis van de verplichting voor vrijheden, rechten en macht in de maatschappij
BESLUIT
BIBLIOGRAFIE
INDEX
COLOFON
Format: Monograph - ebook
512 pages
ISBN: 9789461661029
Publication: October 31, 2007
Series: KADOC-Studies 32
Languages: Dutch; Flemish
Stock item number: 46295