Jean-Philippe Rameau, 1683-1764. Een kennismaking

In de eerste helft van de 18de eeuw stond Jean-Philippe Rameau als componist in Frankrijk op eenzame hoogte, zeker wat het genre van het muziektheater betreft. Terecht kan zijn werk tot de hoogtepunten van de Franse laatbarok gerekend worden. Zoals Haendel voor de Italiaanse opera en het Engelse oratorium een betekenisvolle rol gespeeld heeft en Bach voor de Duitse cantate en de passie, zo is Rameau als hun tijdgenoot voor het Franse muziektheater een centrale figuur. Muziekgenres als de tragédie lyrique, de opéra-ballet, de comédie lyrique, de acte de ballet en de pastorale héroïque verrijkte hij met beklijvende meesterwerken. Daarnaast leverde hij een waardevolle bijdrage tot de kamermuziek, het repertoire voor klavecimbel, de ontwikkeling van de Franse cantate en het psalmmotet. Al even intrigerend als zijn compositorisch oeuvre is ook Rameaus levensloop: met zijn standpunten over de muziektheorie ontketende hij controverse zowel rond zijn persoon als rond zijn werk. Hij werd het mikpunt van spot voor de filosofen van de Encyclopédie, met Jean-Jaques Rousseau als zijn vurigste tegenstander, maar werd evenzeer bekritiseerd door de ‘nieuwlichters’ die de Italiaanse muziek propageerden.

Met Jean-Philippe Rameau, 1683-1764. Een kennismaking schreef Ignace Bossuyt de eerste monografie in het Nederlands over Rameau als componist. De auteur situeert Rameaus oeuvre binnen de context van zijn tijd en bespreekt op een toegankelijke manier representatieve werken uit alle muziekgenres waarin hij actief was. Met deze kennismaking plaatst Bossuyt het fascinerende, maar nog te weinig bekende oeuvre van deze Franse barokcomponist in de kijker en gidst hij de luisteraar vakkundig door het muzikale landschap van het laatbarokke Frankrijk.

Aan de lezer

Kroniek
1683-1722: Een zwervend bestaan: Dijon, Milaan, Avignon, Clermont-Ferrand, Parijs, Dijon, Lyon, Clermont-Ferrand
1722-1733: De eerste jaren in Parijs -; Rameau de muziektheoreticus
1733-1744: Rameau en de tragédie lyrique
1745-1751: Rameau en het koninklijk hof
1752-1764: De Querelle des bouffons -; Rameaus laatste jaren

De mens -; De theoreticus -; De componist

1683-1733
De klavecimbelmuziek
De Franse klavecimbelschool
Premier Livre de Pièces de clavecin (1706)
Pièces de clavecin (1724)
Nouvelles suites de pièces de clavecin (1726/27)
Religieuze muziek: het motet
Het psalmmotet in Frankrijk
De motetten van Rameau
In convertendo (1718)
De cantate
De Franse cantate
De cantates van Rameau
Orphée (ca. 1720-21)

1733-1764
De genres van het Franse muziektheater
Tragédie en musique, tragédie lyrique, pastorale héroïque
Opéra-ballet, ballet héroïque, acte de ballet
Querelle des bouffons
Tragédie lyrique
Hippolyte et Aricie (1733)
Opéra-ballet
Les Indes galantes (1735)
Tragédie lyrique
Castor et Pollux (1737)
Dardanus (1739)
Kamermuziek
De kamermuziek in Frankrijk 179
Les Pièces de clavecin en concerts (1741)
Comédie lyrique
Platée (1745)
Acte de ballet
Pygmalion (1748)
Pastorale héroïque
Tragédie lyrique
Zoroastre (1749)
Les Boréades (1763)

Tot besluit

Literatuur

Terminologie
Index van namen
Index van werken van Rameau

Format: Monograph - ebook

256 pages

ISBN: 9789461660831

Publication: September 09, 2013

Languages: Dutch; Flemish

Dit werkstuk is bedoeld als een kennismaking met Rameau. Die is maar compleet als we zijn werken beluisteren. Daarbij is de publicatie van lgnace Bossuyt een praktische en vakkundig gedocumenteerde gids. Hij geeft ons een klaar beeld van het muzikale landschap van de Franse laatbarok en toont aan dat Rameau daarin de centrale figuur is voor het muziektheater. Zijn enthousiasme is voelbaar in de manier waarop hij de werken van de componist presenteert en situeert. Zijn taal is ontsluitend en nergens hoogdravend. Een waardevolle en beklijvende publicatie voor elke melomaan.
Jef Anaf, Adem, 2013, nr4
.

Het is goed dat dit boek is verschenen, het vult een leemte -; zoek maar eens wat basiswerken over Rameau, filter daar de Nederlandstalige literatuur eens uit -; en je beseft dat Ignace Bossuyt alweer puik werk leverde.
Ludwig Van Mechelen, Klassiek Centraal, 04/01/14 >

De auteur is absoluut geslaagd in zijn doel, de lezer de pracht en originaliteit van Rameau's muziek te doen ontdekken en hem in de barokmuziek de verdiende plaats te geven, naast Bach en Händel. Je leest het boek niet in één ruk uit, maar neemt het met plezier ter hand om intenser te genieten telkens je een van de 'pareltjes' van Rameau beluistert.
Lucrèce Maeckelberg, Staalkaart #21, augustus-oktober 2013