De beiaard

Een politieke geschiedenis

Edited by Marnix Beyen, Luc Rombouts, and Staf Vos

€12.50 (including 6% VAT) Sale

Edited volume - ebook - PDF

In prijs verlaagd!
€ 12,50 i.p.v. € 20,00 

Sinds vijf eeuwen is beiaardmuziek een typisch kenmerk van de steden in de Lage Landen. De beiaard maakt zozeer deel uit van het klankbeeld dat hij nauwelijks nog wordt opgemerkt. Toch heeft precies zijn alomtegenwoordigheid ervoor gezorgd dat mensen allerhande betekenissen aan hem hebben toegekend. Die betekenissen overstijgen het domein van de 'zuivere' muziek. De beiaard werd beschouwd als de 'stem' van bevolkingsgroepen en als een symbool van de waarden die hun leden met elkaar deelden. Over de afbakening van die groepen en over de inhoud van die waarden bestonden echter uiteenlopende meningen en rezen conflicten. De beiaard werd dus onvermijdelijk een politiek instrument. In België, een land dat doortrokken was van maatschappelijke tegenstellingen, werd hij dat meer dan waar ook. Soms was de beiaard een toonbeeld van burgerlijk-liberale waarden, dan weer van een strijdbaar katholicisme. Nu eens was hij Vlaams, dan weer Belgisch. Door de manieren te onderzoeken waarop de beiaard werd verbeeld, belichten de auteurs van dit boek de geschiedenis van België dan ook vanuit een verrassende hoek.

Proloog 7

Klok en beiaard 9

Van signaal tot symbool
Luc Rombouts

Voorgeschiedenissen 23

Klokgelui en stedelijke identiteit in het laatmiddeleeuwse Vlaanderen 25
Jacqueline van Leeuwen

'Een totaal gebrek aan smaak' 41
Reizigers over klokken in de Lage Landen vóór 1800
Imran Uddin en Johan Verberckmoes


Identiteiten 51

Trots, melancholie en de juiste tijd 53
België als een land van beiaarden
Tom Verschaffel

'Een echte nationale kunst' 69
Koninklijke belangstelling voor de beiaardmuziek
Gustaaf Janssens

Jef Denyn 83
Identiteit in veelvoud
Liesbet Nys


Registers 101

'De kus op de stenen slapen' 103
Beiaard, ontwaking en verzet
Staf Vos

Van cultuurproduct naar productcultuur 127
De beiaard als cultuurintegrerende factor bij Vlaamse katholieken
van 1918 tot 1958
Rajesh Heynickx

Propaganda 145

'Het Mechels wonder' 147
De beiaard tussen cultus en citymarketing
Luc Rombouts

'Le mystérieux mariage du bronze avec l'espace' 171
De beiaard als inspiratiebron voor Alfred Ost (1884-1945)
Greet Draye

'The Land of Chimes' 187
De overzeese promotie van de Belgische beiaard
Mark Derez


Epiloog 209

Verzoener en versterker van tegenstellingen 211
Marnix Beyen

Herkomst van de illustraties 225

Noten 227

Over de auteurs 245

Index 249

Format: Edited volume - ebook - PDF

254 pages

ISBN: 9789461660626

Publication: March 20, 2013

Series: Alfred Cauchie Reeks 9

Languages: Dutch; Flemish

Luc Rombouts is universiteitsbeiaardier van Leuven en stadsbeiaardier van Tienen. Hij verricht onderzoek naar historische en sociale aspecten van de beiaard en publiceerde onder meer studies over achttiende-eeuwse Leuvense beiaardmuziek.


Marnix Beyen doceert hedendaagse politieke geschiedenis aan de Universiteit Antwerpen, waar hij verbonden is aan Power in History – Centrum voor Politieke Geschiedenis.

Staf Vos promoveerde in 2009 tot doctor in de geschiedenis aan de KU Leuven. Sinds 2012 werkt hij als onderzoeker bij Het Firmament, expertisecentrum voor het erfgoed van de podiumkunsten (theater en dans).


Omdat dat alles onder de noemer politiek te brengen is, is het boek 'een politieke geschiedenis' van de beiaard geworden. Een gelukkig idee, al was het alleen maar omdat het toreninstrument tot nu toe vrijwel altijd als op zichzelf staand fenomeen is beschouwd, dat zelden of nooit in een ruimere context is geplaatst. Maar ook de uitwerking is zonder meer geslaagd: een eenvoudig, goed verzorgd boek, met door serieuze wetenschappers geschreven, uitstekend leesbare teksten en een enkele treffende afbeelding.
Henk Verhoef, lid Beiaardcommissie, Museum info nr 8, 2011, Nationaal Beiaard- en Natuurmuseum Asten


 

De auteurs van De beiaard. Een politieke geschiedenis hebben een interessant en vlot leesbaar boek afgeleverd. Door de boeiende bijdragen heen ontvouwt zich een panorama waarvoor de Belgische politieke geschiedenis als achtergrond en decor dient.
Luc François, Universiteit Gent, BMGN - The Low Countries Historical Review


 

Dit boek is het resultaat van een grondige research en de artikels werden geschreven met wetenschappelijke professionaliteit. De lezer kan zich verdiepen in een caleidoscoop van opvattingen en meningen over de beiaard in het verleden. Daarbij geven de auteurs zelfs vaak een frisse kijk op feiten en personen die reeds eerder beschreven werden.
Koen Cosaert, Mededelingenblad van de Belgische Vereniging voor Nieuwste Geschiedenis, XXXII - 2010 - 22


 
De kwaliteit van dit boek ligt bovendien in het feit dat het meer biedt dan wat we een receptiegeschiedenis van de beiaard zouden kunnen noemen. De meeste auteurs zijn erin geslaagd om een soort geschiedschrijving te plegen die grenzen verlegt. Door zich te richten op het specifieke fenomeen van de beiaard hebben ze zich aan een boeiend experiment gewaagd. Klokkengelui is trouwens niet iets tastbaars, niet een duidelijk te omschrijven object van geschiedschrijving. Geluiden, stemmingen, atmosferen zijn in de historiografie doorgaans veel moeilijker te omschrijven dan afgelijnde objecten zoals historische personen, politieke partijen, overheidsbesluiten of verkoopscijfers. Er wordt van de historicus een bijzonder inlevingsvermogen gevraagd om de geschiedenis van een auditief fenomeen zoals het geluid van de beiaard te onderzoeken. Daar zijn de auteurs van dit boek wonderwel in geslaagd.
Willem Erauw, Bijdragen tot de Eigentijdse Geschiedenis, 2010, nr 22


 

Een rijke geschiedenis van de beiaard, maar geen louter muzikale! Het is een academische studie, geïllustreerd met interessant fotomateriaal, vaak weinig gekend, wat een extra meerwaarde oplevert. (ES)
Verschenen op http://www.christusrex.be/ (7/7/2010)


 

Omdat dat alles onder de noemer politiek te brengen is, is het boek 'een politieke geschiedenis' van de beiaard geworden. Een gelukkig idee, al was het alleen maar omdat het toreninstrument tot nu toe vrijwel altijd als op zichzelf staand fenomeen is beschouwd, dat zelden of nooit in een ruimere context is geplaatst. Maar ook de uitwerking is zonder meer geslaagd: een eenvoudig, goed verzorgd boek, met door serieuze wetenschappers geschreven, uitstekend leesbare teksten en een enkele treffende afbeelding.
Henk Verhoef, lid Beiaardcommissie, Museum info nr 8, 2011, Nationaal Beiaard- en Natuurmuseum Asten


 

De auteurs van De beiaard. Een politieke geschiedenis hebben een interessant en vlot leesbaar boek afgeleverd. Door de boeiende bijdragen heen ontvouwt zich een panorama waarvoor de Belgische politieke geschiedenis als achtergrond en decor dient.
Luc François, Universiteit Gent, BMGN - The Low Countries Historical Review


 

Dit boek is het resultaat van een grondige research en de artikels werden geschreven met wetenschappelijke professionaliteit. De lezer kan zich verdiepen in een caleidoscoop van opvattingen en meningen over de beiaard in het verleden. Daarbij geven de auteurs zelfs vaak een frisse kijk op feiten en personen die reeds eerder beschreven werden.
Koen Cosaert, Mededelingenblad van de Belgische Vereniging voor Nieuwste Geschiedenis, XXXII - 2010 - 22


 
De kwaliteit van dit boek ligt bovendien in het feit dat het meer biedt dan wat we een receptiegeschiedenis van de beiaard zouden kunnen noemen. De meeste auteurs zijn erin geslaagd om een soort geschiedschrijving te plegen die grenzen verlegt. Door zich te richten op het specifieke fenomeen van de beiaard hebben ze zich aan een boeiend experiment gewaagd. Klokkengelui is trouwens niet iets tastbaars, niet een duidelijk te omschrijven object van geschiedschrijving. Geluiden, stemmingen, atmosferen zijn in de historiografie doorgaans veel moeilijker te omschrijven dan afgelijnde objecten zoals historische personen, politieke partijen, overheidsbesluiten of verkoopscijfers. Er wordt van de historicus een bijzonder inlevingsvermogen gevraagd om de geschiedenis van een auditief fenomeen zoals het geluid van de beiaard te onderzoeken. Daar zijn de auteurs van dit boek wonderwel in geslaagd.
Willem Erauw, Bijdragen tot de Eigentijdse Geschiedenis, 2010, nr 22

 

Een rijke geschiedenis van de beiaard, maar geen louter muzikale! Het is een academische studie, geïllustreerd met interessant fotomateriaal, vaak weinig gekend, wat een extra meerwaarde oplevert. (ES)
Verschenen op http://www.christusrex.be/ (7/7/2010)


 
TAGS: Alfred Cauchie Reeks 9, Edited volume - ebook - PDF, History