Eurocentrisch denken voorbij

Interculturele perspectieven in geschiedenisonderwijs

Maarten Couttenier, Nicolas Standaert, and Karel Van Nieuwenhuyse

Regular price €17.50 (including 6% VAT) Sale

Textbook - ebook - PDF

VIEW Textbook - paperback

Didactische gids voor een brede blik in geschiedenisonderwijs
In het geschiedenisonderwijs in Vlaanderen wordt nog al te vaak een eurocentrisch perspectief gehanteerd. Dit eurocentrisch denken stelt voorop dat de belangrijkste ontwikkelingen in de wereldgeschiedenis te vinden zijn in de evolutie van de Europese en Westerse wereld, en gebruikt het Westen als maatstaf om andere beschavingen te beoordelen. De eurocentrische blik is het resultaat van de polariserende wig die vanaf het begin van de Europese koloniale expansie werd gedreven tussen the West and the rest. Een eurocentrisch denkkader is uiterst problematisch. Het belemmert een genuanceerde historiografische blik om vanuit verschillende perspectieven historisch te denken. Daarnaast dreigt ook de onwetendheid over andere culturen de vorming van een superioriteitsgevoel over de eigen geschiedenis te bevorderen. Dit derde volume in de reeks Historisch denken presenteert inhoudelijk-didactische alternatieven en toont hoe eurocentrisme kan worden overstegen. Case studies over Chinees-Westerse en Belgisch-Congolese geschiedenis maken dit concreet.

Eurocentrisch denken voorbij is een aanrader voor geschiedenisleerkrachten en historici en al wie geïnteresseerd is in de relatie tussen Westerse en niet-Westerse geschiedenis en in denken over cultuur en cultuurverschillen.

Inleiding
Interculturele perspectieven in geschiedenisonderwijs 

Hoofdstuk 1
Eurocentrisme in geschiedenisonderwijs voorbij: multiperspectiviteit als middel tot intercultureel historisch denken 
Inleiding: van een nationaal georiënteerd naar een eurocentrisch geschiedenisonderwijs – beknopt historisch perspectief (19de-20ste eeuw) 
1.1 Geschiedenisonderwijs in Vlaanderen vandaag (2018) 
 1.1.1 De Vlaamse eindtermen geschiedenis 
 1.1.2 Vlaamse leerboeken geschiedenis 
 1.1.3 Leerlingen en hun kijk op het verleden 
 1.1.4 Leerkrachten geschiedenis en hun omgang met het verleden 
1.2 Het viervoudige problematische karakter van eurocentrisme in het Vlaamse geschiedenisonderwijs 
 1.2.1 Eurocentrisme in het licht van de academische discipline geschiedenis 
 1.2.2 Eurocentrisme als hinderpaal voor historisch-kritisch en ironisch denken
 1.2.3 Eurocentrisme en de constructie van sociale identiteiten 
 1.2.4 Eurocentrisme en interculturele dialoog in een multiculturele klasgroep 
1.3 Multiperspectiviteit als middel om eurocentrisme te doorbreken 
 1.3.1 Algemene strategieën voor het binnenbrengen van inhoudelijke multiperspectiviteit 
 1.3.2 Migratiegeschiedenis en multiperspectiviteit 
 1.3.3 Het interactie- en communicatiemodel als alternatief voor het
viervoudige problematisch karakter van eurocentrisme 
 Tot besluit: aandacht voor de moeilijkheidsgraad van de toepassing
van het interactie- en communicatiemodel 
 Bibliografie 

Hoofdstuk 2
Begrafenissen tussen culturen: de verweving van rituelen
Inleiding 51
2.1 Enkele kenmerken van de Chinees-Europese contacten in de 17de eeuw 
 2.1.1. Een beperkt aantal betrokken personen 
 2.1.2 Gelijkheid in termen van vormen van culturele reproductie 
 2.1.3 De Chinese partner bezet de dominante positie 
 2.1.4 De culturele imperatief 
2.2 Rituelen 
 2.2.1 Elementaire structuur van begrafenisrituelen in China 
 2.2.2 Begrafenisrituelen in Europa 
2.3 Interactie tussen Chinese en Europese begrafenisrituelen 
 2.3.1 Geleidelijke aanpassing in de beginperiode 
 2.3.2 Draaiboek voor begrafenissen na honderd jaar 
 2.3.3 Een gemeenschap die aansluit bij de familie 
2.4 De metafoor van het weven 
 2.4.1 De rituele ruimte als bron van culturele creativiteit 
 2.4.2 Een gemeenschap met verweven rituelen 

Hoofdstuk 3
Afrikaanse geschiedenis en kolonisatie vanuit een contrapuntisch
perspectief: de confrontatie en samenwerking tussen Yeke
en de Congo Vrijstaat 
3.1 Stereotypen en hun persistentie 
3.2 Yeke, Sanga en de Congo Vrijstaat 
3.3 Bodson vs. Msiri 
3.4 ‘De voorpost van de terreur’ 
3.5 Mukanda Bantu en Afrikaanse realiteit 
3.6 Koloniaal geweld: genocide of niet? 
Bibliografie 

Didactische verwerking
Europese migratiegeschiedenis in de 19de en de 20ste eeuw: breedbeeld & topic 
Belgisch-Congolese (pre- en post-)koloniale geschiedenis vanuit
een intercultureel perspectief 

Format: Textbook - ebook - PDF

114 pages

ISBN: 9789461662644

Publication: October 08, 2018

Series: Historisch denken -

Languages: Dutch; Flemish

Karel Van Nieuwenhuyse is als hoofddocent geschiedenisdidactiek coördinator van de educatieve master cultuurwetenschappen KU Leuven.
Maarten Couttenier is historicus en antropoloog, actief binnen het departement menswetenschappen van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika, sectie Geschiedenis en Politiek.
Nicolas Standaert is sinoloog aan de KU Leuven. Zijn onderzoeksdomein omvat de culturele uitwisseling tussen China en Europa in de 17de en 18de eeuw.
een noodzakelijke toevoeging aan de boekenkast van elke geschiedenisleerkracht. Niet alleen is de inhoud onontbeerlijk voor zij die voor 21ste eeuwse (superdiverse) klasgroepen staan, het is ook nog eens helder en toegankelijk geschreven.
Sara Cosemans, KifKif, 15/02/2019
 
Dekoloniseren kan je leren. Een nieuw lessenpakket moet racisme en stereotiepe beelden, die de leefwereld van 11- en 12-jarigen zijn binnengeslopen, counteren.
‘Ik vind dit een mooie shift in het lessenpakket’, zegt Karel Van Nieuwenhuyse, professor geschiedenisdidactiek en voorzitter van de Vlaamse Vereniging voor Leraren Geschiedenis en Cultuurwetenschappen (KU Leuven).
Stijn Cools, De Standaard, 24 oktober 2018