Kerken bouwen langs Maas en Rijn na 1945

Geschiedenis van de naoorlogse kerkbouw in Nederland, België en Duitsland

De laatste bloeiperiode van de kerkbouw in Noordwest-Europa voltrok zich in de eerste decennia na de Tweede Wereldoorlog. Enerzijds moest de oorlogsschade worden gerepareerd, anderzijds zette de bevolkingsgroei aan tot de uitbreiding van dorpen en steden. Afhankelijk van de aanwezige religieuze denominatie(s) werden nieuwbouwwijken voorzien van één of meerdere kerkgebouwen. De spectaculaire opleving in de kerkbouw hield aan tot het midden van de jaren zestig toen toenemende ontkerkelijking en afnemend kerkbezoek zich stevig lieten voelen. Die stagnatie werd gevolgd door herbestemming van kerkgebouwen en zelfs afbraak.

Kerken bouwen langs Maas en Rijn na 1945 zoomt in op deze problematiek in Nederland, België en Duitsland, met bijzondere aandacht voor de beide Limburgen en de regio’s rond Aken, Keulen en Düsseldorf, die van oudsher culturele banden hadden. Naast de nieuwbouw van kerken en hun lokale inplanting komen ook de religieus-maatschappelijke en de liturgische evolutie na Vaticanum II aan bod. De overzichtsartikelen worden afgewisseld met casestudy’s, zowel van kerkgebouwen als architecten.

Auteurs / Autoren: Lothar Altmann, Sander van Daal, Jo Deferme, Jan De Maeyer, Jean Gardeniers, Albert Gerhards, Antoine Jacobs, Annette Jansen-Winkeln, Jan Jaspers, Patrick Jaspers, Barbara Kahle, Kai Kappel , Hugo Landheer, Marc Lindeijer SJ, Elly van Malkenhorst, Marisa Melchers, Peter Nissen, Yves Schoonjans, Martin Struck, Norbert Trippen († 2017), Luc Verpoest, Caroline Voet, Bart Wiekart

Deze publicatie is GPRC-labeled (Guaranteed Peer-Reviewed Content).

Inleiding
Antoine Jacobs & Luc Verpoest

Einleitung
Antoine Jacobs & Luc Verpoest

NEDERLAND / DIE NIEDERLANDE

Een geschiedenis van paradoxen
De kerk in Nederlands-Limburg na 1945
Peter Nissen

Liturgische ontwikkelingen in de naoorlogse Limburgse kerkenbouw
Antoine Jacobs & Bart Wiekart

Kerkarchitectuur in Nederlands-Limburg vanaf 1945
Antoine Jacobs & Bart Wiekart

De parochie als stedenbouwkundig concept
De ligging van naoorlogse kerken in Venlo-Blerick
Marisa Melchers

Een heel bijzonder liefdewerk
De financiering van de kerkbouw in het bisdom Roermond tussen 1945 en 1965
Hugo Landheer

Vijf monumentale kerkgevelversieringen van Wim van Hoorn
Elly van Malkenhorst-Groenenberg

‘Goed gevoelde poëzie te midden van een alledaags proza’
De Sint-Barbarakerk te Geleen-Lindenheuvel
Sander van Daal

Alles ‘model’
De huiskapel van de jezuïeten in Maastricht, 1941-1967
Marc Lindeijer, SJ

Dom Hans van der Laan (1904-1991)
Zijn invloed op de naoorlogse kerkenproductie in het gebied tussen Maas en Rijn
Caroline Voet & Yves Schoonjans

Naoorlogse kerkenbouw, het einde van een tijdperk? 
Van een kerk voor iedereen tot niemand meer in de kerk
Jean Gardeniers

BELGIË / BELGIEN

Limburgse paradox
De kerk in Belgisch-Limburg na 1945
Jan De Maeyer & Jo Deferme

Kerkbouw in Belgisch-Limburg na 1945
Patrik Jaspers

Naoorlogse kerkbouw in België
Architecturale en constructieve analyse van het werk van Adolf Nivelle
Stephanie Van de Voorde & Ronald De Meyer

De Sint-Jozefkerk van Smeermaas
Een grensgeval
Patrik Jaspers

De toekomst van de kerken na 1945 in Belgisch-Limburg
Jan Jaspers

DUITSLAND / DEUTSCHLAND

Köln und das Rheinland in den Notjahren nach 1945
Norbert Trippen (†)

Liturgie und Kirchenarchitektur zwischen Maas und Rhein
Albert Gerhards

Moderne Kirchen im Rheinland
Ein Überblick
Barbara Kahle

Glasmalerei an Rhein und Maas nach 1945
Ergebnisse auf der Grundlage der ersten flächendeckenden Inventarisation und Dokumentation von Glasmalerei in Europa in der Euregio Rhein-Maas-Nord
Annette Jansen-Winkeln & Lothar Altmann

Kirchen als kommunale und transnationale Erinnerungsorte an das Leiden und Sterben im Zweiten Weltkrieg
Kai Kappel

Denkmalschutz moderner Kirchen im Erzbistum Köln 
Martin Struck

Indices
Auteurs / Autoren
Colofon / Kolophon

Format: Edited volume - hardback

Size: 280 × 225 × 31 mm

384 pages

Full colour throughout

ISBN: 9789462702202

Publication: December 11, 2019

Series: KADOC-Artes 18

Languages: Dutch; Flemish | German

Stock item number: 132427

Antoine Jacobs is freelance historicus. Hij doet onderzoek naar en publiceert over kerkelijke (bouw)kunst, bedevaartplaatsen, de katholieke geestelijkheid, ordes en congregaties in de 19de en 20ste eeuw.

 
De bijdragen van talrijke auteurs worden op aantrekkelijke wijze afgewisseld met illustraties en 'casestudies' van kerkgebouwen en (hun) architecten, waardoor 'Kerken bouwen langs Maas en Rijn' een prominente plaats krijgt in kunst-, architectuur- en kerkgeschiedenis. [...] een boek dat menig lezer - zeker maar niet enkel de inwoner van de Euregio (Luik-Maastricht-Aken-Hasselt) - zal boeien.
Hugo Vanheeswijck, Emmaüs 3/20, mei-juni 2020

 
In dit interessante en hoogst belangwekkende boek komen veel gegevens aan bod en het is voor ieder die zich in deze materie en de daarbij horende problematiek, wat nader wil verdiepen, een zeer aanbevelenswaardige uitgave. Uiteraard is het werk verlucht met heel veel foto's.
Maarten Seijbel, Kerkelijk weekblad, mei 2020
 
Op het terrrein van de kerkenbouw zijn in het Nederlandse taalgebied nog niet veel studies verschenen. Een vergelijkende studie die de situatie in drie landen in ogenschouw neemt, was er nog niet. 'Kerken bouwen langs Maas en Rijn na 1945' vult dus een lacune, maar zal hopelijk ook aansporen tot verder onderzoek.
De Sleutel 47 (2020) nr. 5
 

 
Een indrukwekkende, tweetalige uitgave […] Warm aanbevolen
Michel Dutrieue, Stretto, 12 januari 2020