Wetenschap en utopie
Lessen voor de eenentwintigste eeuw
Edited by Bart Pattyn and Pieter d'Hoine
Interfacultaire lessenreeks over mens, maatschappij en wetenschap
Academisch onderzoek heeft vaak een utopisch karakter. Wetenschappers trachten de grenzen van het kenbare te verleggen en op die manier een nieuwe, betere wereld mogelijk te maken. In het jaar waarin de vijfhonderdste verjaardag van Thomas Mores Utopia werd gevierd, stonden de Lessen voor de 21ste eeuwin het teken van de utopie. De auteurs schetsen de intellectuele en culturele context waarin Mores baanbrekend boek kon ontstaan en staan ook stil bij niet-westerse utopieën. Verschillende bijdragen exploreren de utopische dimensies van recente ontwikkelingen in de gezondheidszorg, digitalisering en voedingsindustrie. Ook de Europese democratie, de publieke rol van wetenschap en de organisatie van het onderwijs in Congo worden tegen het licht gehouden. In de openingstekst betoogt minister en jurist Koen Geens dat de moderne rechtstaat geen utopie mag zijn, maar noodzaak is.
Met bijdragen van Koen Geens, Stefan Rummens, Jan Papy, Jan Van der Stock, Liesbet Geris, Yves Moreau, Carine Defoort, Wannes Keulemans, Leen Van Campenhout, Geert Vanpaemel, Marc Depaepe, Liesbet Temmerman en Hans Wildiers
Academisch onderzoek heeft vaak een utopisch karakter. Wetenschappers trachten de grenzen van het kenbare te verleggen en op die manier een nieuwe, betere wereld mogelijk te maken. In het jaar waarin de vijfhonderdste verjaardag van Thomas Mores Utopia werd gevierd, stonden de Lessen voor de 21ste eeuwin het teken van de utopie. De auteurs schetsen de intellectuele en culturele context waarin Mores baanbrekend boek kon ontstaan en staan ook stil bij niet-westerse utopieën. Verschillende bijdragen exploreren de utopische dimensies van recente ontwikkelingen in de gezondheidszorg, digitalisering en voedingsindustrie. Ook de Europese democratie, de publieke rol van wetenschap en de organisatie van het onderwijs in Congo worden tegen het licht gehouden. In de openingstekst betoogt minister en jurist Koen Geens dat de moderne rechtstaat geen utopie mag zijn, maar noodzaak is.
Met bijdragen van Koen Geens, Stefan Rummens, Jan Papy, Jan Van der Stock, Liesbet Geris, Yves Moreau, Carine Defoort, Wannes Keulemans, Leen Van Campenhout, Geert Vanpaemel, Marc Depaepe, Liesbet Temmerman en Hans Wildiers
Inleiding
De moderne rechtsstaat
Niet utopisch, maar werkelijk?
Koen Geens
De basishouding in onveilige tijden: de noodzaak voor respect voor de rechtsstaat
De kenmerken van een rechtsstaat
De grondwet en de internationale rechtsorde
Laat het lijden van de Tweede Wereldoorlog niet nutteloos zijn
Een Europese democratie
Utopie of noodzaak?
Stefan Rummens
Democratie als politiek theater
Technocraten aan de macht
Populisme en nationalisme als inadequate tegenreacties
Naar een Europese democratie
Een utopisch project?
Conclusie
Waar vond Thomas More zijn Utopia?
Humanisme, boeken en eilanden
Jan Papy
Eerste these: Utopia ligt in een boek
Tweede these: Utopia ligt in een contrasterend idee
Op zoek naar Utopia
De tentoonstelling in M-Museum Leuven 19.10.2016-17.01.2017
Jan Van der Stock
Utopie voor morgen: digitale gezondheidszorg
Liesbet Geris
Inleiding
Definities
Huidige status van enkele deeldomeinen van eGezondheid
Besluit
De informatierevolutie
De renaissance van een utopie?
Yves Moreau
Technologie en welvaart
Toenemende ongelijkheid
Cognitieve machines en de toenemende technologische versnelling
Naar een nieuw maatschappelijk stadium en productiemodus?
Technologie als drijvende kracht van de geschiedenis
Een historisch precedent
Machtsstructuren toen en nu
Hedendaagse ketters
Geeks als de nieuwe burgerij
De prinsen van de technologie
Is technologie moreel neutraal?
Technologie en vooruitgang
Utopia 2.0
Naar een post-humanisme?
Kang Youwei’s Boek van de Grote Gelijkheid
Utopische bedenkingen bij een Chinese utopie
Carine Defoort
Prelude: een kleine ou-topie
Kang Youwei’s Boek van de Grote Gelijkheid
Utopische bedenkingen bij een Chinese utopie
Exodus
Duurzame voedselproductie en voedselzekerheid
De onvolmaakte waarheid
Wannes Keulemans, Tessa Avermaete
Inleiding: voedselzekerheid en duurzaamheid
Voedselproductie in de wereld
We kunnen 12 miljard mensen voeden
De primaire productie moet verduurzamen
Landbouw en natuur zijn moeilijk te verzoenen
Alternatieve productiesystemen
Globalisering of zelfvoorziening voor de Vlaamse landbouw
Voedselzekerheid, duurzaamheid en consumentengedrag
Besluit: grote uitdagingen voor voedselzekerheid en duurzame voedselproductie
Insecten in de veevoeding en de menselijke voeding
Hype, noodzaak of kans?
Leen Van Campenhout
Inleiding
Insecten in de veevoeding
Insecten in de menselijke voeding
Besluit
De magie van Gobelijn
Over wetenschap in de publieke ruimte
Geert Vanpaemel
‘I saw it on National Geographic’
Wetenschap een illusie?
Onderwijs in Congo
Van paradepaardje van de missionering tot oorzaak van het postkoloniale debacle?
Marc Depaepe
De genese van een vraag als uitgangspunt
De huidige toestand als opstap naar een hypothese
De koloniale educatieve actie in Congo: een kwestie van ‘bevoogden’ zonder het einde?
Tot slot
Biologie van verouderen
Iedereen gezond oud?
Liesbet Temmerman
Synopsis
Context
Doel van de les
Terzijde: eeuwig leven?
Kenmerken van verouderen
Inspiratie uit het dierenrijk
Concreet voorbeeld: antidiabetesmedicijn bevordert gezond verouderen
Iedereen gezond oud: haalbaar in Utopia?
Borstkanker: een ziekte met grote maatschappelijke impact
Hans Wildiers
Inleiding
Hoe vaak komt borstkanker voor?
Hoe ontstaat borstkanker?
Wat zijn de risicofactoren voor borstkanker?
Wanneer spreken we van ‘erfelijke’ borstkanker?
Wat is het natuurlijke verloop van borstkanker?
Hoe wordt borstkanker vastgesteld?
Borstkankerscreening
Bestaan er verschillende soorten borstkanker?
‘Uitgebreidheid’ van borstkanker
Welke behandelingen bestaan er voor borstkanker?
Chirurgie voor borstkanker
Bestraling bij lokale borstkanker
Welke medicamenteuze behandelingen bestaan er voor borstkanker?
‘Preventief ’ (adjuvant) gebruik van medicatie na chirurgie
Medicatiegebruik bij uitgezaaide (gemetastaseerde) borstkanker
Wat brengt de toekomst voor gemetastaseerde borstkanker?
Conclusie
Lijst van de auteurs
De moderne rechtsstaat
Niet utopisch, maar werkelijk?
Koen Geens
De basishouding in onveilige tijden: de noodzaak voor respect voor de rechtsstaat
De kenmerken van een rechtsstaat
De grondwet en de internationale rechtsorde
Laat het lijden van de Tweede Wereldoorlog niet nutteloos zijn
Een Europese democratie
Utopie of noodzaak?
Stefan Rummens
Democratie als politiek theater
Technocraten aan de macht
Populisme en nationalisme als inadequate tegenreacties
Naar een Europese democratie
Een utopisch project?
Conclusie
Waar vond Thomas More zijn Utopia?
Humanisme, boeken en eilanden
Jan Papy
Eerste these: Utopia ligt in een boek
Tweede these: Utopia ligt in een contrasterend idee
Op zoek naar Utopia
De tentoonstelling in M-Museum Leuven 19.10.2016-17.01.2017
Jan Van der Stock
Utopie voor morgen: digitale gezondheidszorg
Liesbet Geris
Inleiding
Definities
Huidige status van enkele deeldomeinen van eGezondheid
Besluit
De informatierevolutie
De renaissance van een utopie?
Yves Moreau
Technologie en welvaart
Toenemende ongelijkheid
Cognitieve machines en de toenemende technologische versnelling
Naar een nieuw maatschappelijk stadium en productiemodus?
Technologie als drijvende kracht van de geschiedenis
Een historisch precedent
Machtsstructuren toen en nu
Hedendaagse ketters
Geeks als de nieuwe burgerij
De prinsen van de technologie
Is technologie moreel neutraal?
Technologie en vooruitgang
Utopia 2.0
Naar een post-humanisme?
Kang Youwei’s Boek van de Grote Gelijkheid
Utopische bedenkingen bij een Chinese utopie
Carine Defoort
Prelude: een kleine ou-topie
Kang Youwei’s Boek van de Grote Gelijkheid
Utopische bedenkingen bij een Chinese utopie
Exodus
Duurzame voedselproductie en voedselzekerheid
De onvolmaakte waarheid
Wannes Keulemans, Tessa Avermaete
Inleiding: voedselzekerheid en duurzaamheid
Voedselproductie in de wereld
We kunnen 12 miljard mensen voeden
De primaire productie moet verduurzamen
Landbouw en natuur zijn moeilijk te verzoenen
Alternatieve productiesystemen
Globalisering of zelfvoorziening voor de Vlaamse landbouw
Voedselzekerheid, duurzaamheid en consumentengedrag
Besluit: grote uitdagingen voor voedselzekerheid en duurzame voedselproductie
Insecten in de veevoeding en de menselijke voeding
Hype, noodzaak of kans?
Leen Van Campenhout
Inleiding
Insecten in de veevoeding
Insecten in de menselijke voeding
Besluit
De magie van Gobelijn
Over wetenschap in de publieke ruimte
Geert Vanpaemel
‘I saw it on National Geographic’
Wetenschap een illusie?
Onderwijs in Congo
Van paradepaardje van de missionering tot oorzaak van het postkoloniale debacle?
Marc Depaepe
De genese van een vraag als uitgangspunt
De huidige toestand als opstap naar een hypothese
De koloniale educatieve actie in Congo: een kwestie van ‘bevoogden’ zonder het einde?
Tot slot
Biologie van verouderen
Iedereen gezond oud?
Liesbet Temmerman
Synopsis
Context
Doel van de les
Terzijde: eeuwig leven?
Kenmerken van verouderen
Inspiratie uit het dierenrijk
Concreet voorbeeld: antidiabetesmedicijn bevordert gezond verouderen
Iedereen gezond oud: haalbaar in Utopia?
Borstkanker: een ziekte met grote maatschappelijke impact
Hans Wildiers
Inleiding
Hoe vaak komt borstkanker voor?
Hoe ontstaat borstkanker?
Wat zijn de risicofactoren voor borstkanker?
Wanneer spreken we van ‘erfelijke’ borstkanker?
Wat is het natuurlijke verloop van borstkanker?
Hoe wordt borstkanker vastgesteld?
Borstkankerscreening
Bestaan er verschillende soorten borstkanker?
‘Uitgebreidheid’ van borstkanker
Welke behandelingen bestaan er voor borstkanker?
Chirurgie voor borstkanker
Bestraling bij lokale borstkanker
Welke medicamenteuze behandelingen bestaan er voor borstkanker?
‘Preventief ’ (adjuvant) gebruik van medicatie na chirurgie
Medicatiegebruik bij uitgezaaide (gemetastaseerde) borstkanker
Wat brengt de toekomst voor gemetastaseerde borstkanker?
Conclusie
Lijst van de auteurs
Format: Textbook - ebook - PDF
268 pages
ISBN: 9789461663399
Publication: March 20, 2017
Series: Lessen voor de eenentwintigste eeuw 23
Languages: Dutch; Flemish
Stock item number: 115108
Bart Pattyn is hoogleraar ethiek aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte en directeur van het Overlegcentrum voor Ethiek van de KU Leuven.
Pieter d’Hoine is als hoogleraar verbonden aan het De Wulf-Mansion Centrum voor Antieke, Middeleeuwse en Renaissancefilosofie van het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte (KU Leuven). Hij doceert antieke wijsbegeerte en filosofische grondslagen van de geesteswetenschappen. Pieter d’Hoine is Assistant Professor of ancient philosophy and intellectual history at the Institute of Philosophy, KU Leuven.
Pieter d’Hoine is als hoogleraar verbonden aan het De Wulf-Mansion Centrum voor Antieke, Middeleeuwse en Renaissancefilosofie van het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte (KU Leuven). Hij doceert antieke wijsbegeerte en filosofische grondslagen van de geesteswetenschappen. Pieter d’Hoine is Assistant Professor of ancient philosophy and intellectual history at the Institute of Philosophy, KU Leuven.