De papen van Brugge
De seculiere clerus in een middeleeuwse wereldstad
Hendrik Callewier
Het 15de-eeuwse Brugge was een middeleeuwse grootstad. In deze metropool floreerden luxenijverheden, internationale handel en maakte het Bourgondische hof grote sier. Brugge telde in deze periode enkele honderden geestelijken: kanunniken en pastoors, maar ook kapelanen en talrijke zangers. Onder hen vinden we enkele van de meest vooraanstaande componisten, zangers, ambtenaren en professoren van de lage landen terug, o.a. Gilles Binchois, Gilles Joye, Guillaume Dufay en Antoine Haneron. De Brugse kanunnik Joris Vander Paelen werd door Jan Van Eyck als een devoot man afgebeeld, maar sommige kronieken schetsen een ander beeld van de laatmiddeleeuwse clerus: “Zijn het dan allemaal hebzuchtige en eerzuchtige dieven, hoogmoedige en wellustige hoerenlopers en maagdenonteerders?”
In De papen van Brugge wordt de levenswandel van niet minder dan 1298 seculiere geestelijken onderzocht. Het karikaturale beeld van de hypocriete, geile, ijdele of vraatzuchtige pastoor wordt door Hendrik Callewier aan de hand van rijke archiefbronnen herbekeken en bijgesteld.
Deze publicatie is GPRC-labeled (Guaranteed Peer-Reviewed Content).
Inleiding
Deel I: Wahrheit und dichtung.
I. Dommer dan ezels? De opleiding van de geestelijken
II. 'Priesterlijck staet boven al': de kerkelijke wijdingen
III. Het 'faux problème' van het absenteïsme
IV. En leidt ons niet in bekoring: de problematische levenswandel van de Brugse clerus
I. Een brede rekruteringsbasis
II. De uitbouw van een kerkelijke loopbaan
III. Het dagelijks brood: de mythe van het geestelijke proletariaat
Deel III: Alleen in dienst van God?
I. De positionering van de clerus in de stedelijke gemeenschap
II. De lokroep van de muze
III. Clericus of klerk?
Epiloog
Format: Monograph - ebook
ISBN: 9789461661555
Publication: March 31, 2014
Languages: Dutch; Flemish
Hendrik Callewier is doctor in de geschiedenis, gastdocent aan de KU Leuven en diensthoofd van het Rijksarchief Kortrijk.
Ofwel schilderen historici - en zeker auteurs van fictie - een erg zwart beeld van geile, onwetende en machtsbeluste papen (een term die dan ook vaak pejoratief klinkt), ofwel verdedigen ze de clerus. Callewier vervalt niet in clichématige voorstellingen, maar vertrekt van een grondig proposografisch onderzoek op basis van liefst 1298 clerici. […] De boeiendste inzichten biedt Callewier in het tweede en derde deel van dit boek, resp. over de carrière van clerici (waarin hij de mythe van het geestelijk proletariaat afwijst) en hun interactie met stad en vorst en met de lekengemeenschap (ambachten, kooplui, e.d.). […] Met zijn studie voegt Callewier een stevige bouwsteen toe aan de middeleeuwse geschiedenis van Brugge.
Kurt Priem, Wingene, Collationes 45 (2015) nr. 1
Callewier bestudeerde bijna 1300 Brugse priesters uit de 15de eeuw en kwam tot een zeer genuanceerd portret variërend tussen heilige en hebzuchtige, hypocriete zondaar. De auteur bespreekt alle mogelijke facetten van het laatmiddeleeuwse priesterschap: de beeldvorming over hen, de rekrutering van geestelijken, sociale status en inkomen, carrièreopbouw … Alles is grotendeels gebaseerd op exhaustief archiefonderzoek, wat het boek nog aantrekkelijker maakt.
ChristusRex.be