Andere tijden, andere leiders?

Een beschrijving en analyse van leiderschapspraktijken op het bovenschoolse niveau

Liesbeth Piot

Regular price €34.00 (including 6% VAT) Sale

Monograph - ebook

VIEW Monograph - paperback
Praktische gids over schoolleiderschap voor onderzoekers en directeurs.
In ‘Andere tijden, andere leiders?’ gaat Liesbeth Piot in op de gevolgen van schaalvergroting voor schoolleiderschap, met name in scholengemeenschappen. Aan de hand van een uitgebreide literatuurstudie en enkele concrete situaties uit de praktijk concludeert de auteur dat het schoolleiderschap wel degelijk aan verandering onderhevig is. Directeurs van scholengemeenschappen dienen afwegingen te maken tussen wat in het belang is van hun school en in hoeverre dit te verenigen is met belangen van anderen. Terwijl tegengestelde belangen er soms toe leiden dat directeurs zich terugtrekken uit een samenwerking, biedt een scholengemeenschap hen tegelijkertijd ook een belangrijke bron van ondersteuning doordat ze deel uitmaken van een groep van gelijkwaardige collega’s waarmee ze hun (emotionele) ervaringen kunnen delen. Het boek biedt een overzicht van de factoren die een rol spelen bij het bovenschoolse leiderschap en wil zo een gids vormen voor onderzoekers en directeurs.
Inleiding

Deel 1. Een Literatuurstudie

Hoofdstuk 1 Probleemstelling, onderzoeksvragen en methoden
1. Probleemstelling en onderzoeksvragen
2. Methoden

Hoofdstuk 2 Definitie en conceptualiseringen van schoolleiderschap
1. Op zoek naar een definitie van schoolleiderschap
2. Conceptualiseringen van schoolleiderschap
2.1 Instructioneel leiderschap
2.2 Transactioneel en transformatief leiderschap
2.2.1 Transactioneel leiderschap
2.2.2 Transformatief leiderschap
2.3 Gespreid leiderschap
2.3.1 Het kader van Gronn: gespreid leiderschap als eenheid van analyse
2.3.2 Het kader van Spillane e.a.: een gespreid perspectief op leiderschapspraktijken
2.4 Onderzoek naar effectieve leiders
2.5 Schoolleiderschap en schaalvergroting
2.5.1 Schaalvergroting veroorzaakt veranderingen in de werkcondities van schoolleiders
2.5.2 Een aantal inzichten over schoolleiderschap in een context van schaalvergroting
2.6 De emotionele dimensie van schoolleiderschap
 
Hoofdstuk 3 Een geïntegreerd conceptueel kader van schoolleiderschap
1. Overzicht van het conceptueel kader
2. Context
3. De interactie tussen actoren

Deel 2. Leiderschapspraktijken bestuderen vanuit een micropolitiek perspectief

Hoofdstuk 4 Een analyse van leiderschapspraktijken in vier scholengemeenschappen
1. Probleemstelling
2. Conceptueel kader
2.1 Scholengemeenschappen
2.2 De micropolitieke theorie
3. Methodologie en methoden
3.1 Kwalitatief-interpretatieve gevalsstudies
3.2 Dataverzameling
3.3 Data-analyse en rapportering
3.4 Kwaliteitseisen: betrouwbaarheid en validiteit
4. Resultaten
4.1 Schoolbelangen en individuele professionele belangen van directeurs op het bovenschoolse niveau
4.1.1 Materiële schoolbelangen
4.1.2 Organisatorische schoolbelangen
4.1.3 Cultureel-ideologische schoolbelangen
4.1.4 Sociaal-professionele schoolbelangen
4.1.5 Individuele professionele belangen van directeurs op het bovenschoolse niveau
4.2 Belangen van directeurs als verklaring voor hun handelen op het bovenschoolse niveau
5. Besluit en discussie
 
Deel 3. Analyse van de feitelijke interacties op het bovenschoolse niveau

Hoofdstuk 5 Een interactieve benadering van kaderanalyse
1. Situering van het gebruik van kaderanalyse in diverse disciplines
2. Een interactieve benadering van kaderanalyse: aandacht voor lokale, collectieve processen van betekenisgeving
2.1 Kaderen als de lokale constructie van betekenis in organisaties
2.2 Kaderen als een sociaal, interactief proces
2.3 Kaderen als een communicatief, discursief proces
2.4 Kaderen als een politiek, gecontesteerd proces
2.4.1 Het ontstaan van verschillen in kaderen
2.4.2 Strategische processen van omgaan met verschillen in kaderen
2.5 Kaderen als een voortdurend proces
2.6 Kaderen in relatie tot relatief stabiele opvattingen en structuren in de organisatie
2.7 Kaderen staat niet los van de omgeving van de organisatie
3. Samenvatting en onderzoeksvragen

Hoofdstuk 6 Methodologie en methoden
1. Discoursanalyse en etnografie als basis voor de studie van organisatorische interacties
1.1 Discoursanalyse
1.2 Etnografie
2. Dataverzameling
2.1 Het verkrijgen van toegang
2.2 Observatie en het registreren van discours
3. Data-analyse
3.1 Transcriberen van discours
3.2 Initieel lezen en selecteren van data
3.3 Analyseren van talk-in-interaction
4. Kwaliteitscriteria bij discoursanalyse
4.1 Geloofwaardigheid: ordelijkheid, documentatie en audits
4.2 Gegrondheid: ordelijkheid, documentatie, coherentie, plausibiliteit en vruchtbaarheid

Hoofdstuk 7 Analyse van het dossiertraject over het nieuwe evaluatiereglement
1. Verschillen in kaderen tussen directeurs over het bepalen van de eindconclusie van een evaluatie
1.1 De act: het inbrengen van een kader
1.2 De interact: het contesteren van een kader
1.2.1 Het inbrengen van een tegenkader
1.2.2 Het formuleren van uitdagingen
1.3 De dubbele interact: omgaan met verschillen in kaderen
1.3.1 Omgaan met tegenstellingen tussen kaders: verwerpen
1.3.2 Omgaan met tegenstellingen tussen kaders: verenigen
1.3.3 Omgaan met uitdagingen: verwerpen
1.3.4 Omgaan met uitdagingen: verenigen
1.4 Resultaat
2. Verschillen in kaderen tussen de directeurs en het VVKSO
3. Kaderen over kaderen: strategische overwegingen bij het plannen van de communicatie aan het personeel

Hoofdstuk 8 Analyse van het dossiertraject over de toekomst van de scholengemeenschap
1. CoDi en CAIM evalueren de scholengemeenschap
1.1 Kaderen over de positie van De Akker
1.2 Kaderen over de verantwoordelijkheid van en verhouding tussen CoDi en CAIM
2. CoDi formuleert voorstellen over de toekomst van de scholengemeenschap
2.1 Het ontstaan van multigelaagde, versterkte verschillen in kaderen
2.2 Omgaan met meerdere versterkte tegenstellingen tussen kaders
3. CAIM neemt de beslissing over de toekomst van de scholengemeenschap
 
Hoofdstuk 9 Samenvattend antwoord op de onderzoeksvragen
1. Onderzoeksvraag 1: Welke kaders gebruiken actoren om betekenis te geven aan kwesties op het bovenschoolse niveau?
2. Onderzoeksvraag 2: Wat gebeurt er wanneer verschillende kaders met elkaar geconfronteerd worden?
2.1 Op welke wijze ontstaan verschillen in kaderen?
2.2 Op welke wijze wordt er omgegaan met verschillen in kaderen?
3. Onderzoeksvraag 3: Hoe beïnvloedt dit besluitvorming op het bovenschoolse niveau?

Slot

Geraadpleegde literatuur

Format: Monograph - ebook

ISBN: 9789461661487

Publication: March 24, 2015

Series: Studia Paedagogica 47

Languages: Dutch; Flemish

Liesbeth Piot is doctor in de pedagogische wetenschappen en was tot 2013 verbonden aan het Centrum voor Onderwijsbeleid en -vernieuwing van de KU Leuven. Momenteel is ze werkzaam als pedagogisch directeur in de Sint-Ludgardisschool Antwerpen.


Via een literatuurstudie, door schoolleiderschap te bestuderen via interviews in vier scholengemeenschappen (twee uit het basis- en twee uit het secundair onderwijs) en door een jaar lang op het terrein de samenwerking van directeurs binnen een scholengemeenschap van het secundair onderwijs te observeren, weet ze haar conclusies stevig te onderbouwen. Daarbij verwijst ze voortdurend naar binnen- en buitenlands onderzoek over de materie, vaak door middel van Engelstalige citaten. Wie niet enkel geinteresseerd is in haar besluiten, maar ook in de wijze waarop die wetenschappelijk zijn onderbouwd en de kaders die ze daarvoor gebruikte, vindt hier interessante lectuur. Het gebruikte studiemateriaal maakt die beschrijving ook heel concreet.
Paul De Meester, school+visie, februari-maart 2016, nr 4