Wetenschap in een veranderende wereld

Interfacultaire lessenreeks over mens, maatschappij en wetenschap

Mensen kunnen zich bijzonder goed aanpassen aan hun veranderende omgeving. Dat talent bracht de evolutie van onze menselijke soort in een stroomversnelling en stelt ons ook vandaag in staat om actuele problemen het hoofd te bieden. De veranderingen waarmee we vandaag geconfronteerd worden zijn niet min. De consequenties van de opwarming van het klimaat worden wereldwijd voelbaar. Maatschappelijke evoluties zetten de welvaartsstaat en ons psychisch welbevinden onder druk. De digitale en technologische revoluties maken van de wereld een dorp, maar dat betekent onder andere ook dat virale infecties zich op steeds grotere schaal kunnen verspreiden. Wetenschap biedt voor dit soort problemen geen pasklare aanpassingsstrategieën. Ze biedt wel inzicht in de aard en de draagwijdte van die ontwikkelingen, een inzicht dat ons bewust maakt van onze maatschappelijke verantwoordelijkheid.

Met bijdragen van Valerie Trouet, Philippe Van den Steen, Philip Van Peer, Elke Peters, Bram Vervliet, Gerd Van Riel, Frank Vandenbroucke, Luc Goossens, Marlies Maes, Olivier Honnay, Andrea Bardyn, Jelle Haemers, Katrien Pype, Bart Pattyn en Luc De Raedt

INLEIDING

KLIMAATVERANDERING IN DE CONTEXT VAN DE LAATSTE DUIZEND JAAR
Wat we weten vanuit dendrochronologie
Valerie Trouet

Wat is dendrochronologie?
Waarom bestuderen we het klimaat van het verleden?
Variabiliteit van de straalstroom
Uitbreiding van de tropen
Bosbranden in Californië
Conclusie

MALARIA, EEN WERELDWIJD PROBLEEM
Philippe Van den Steen

Feiten en aantallen
De biologie van een wereldkampioen
De rijke geschiedenis van antimalariamiddelen
Voorkomen is beter dan genezen
Conclusie

DE EERSTE EUROPEANEN
Philip Van Peer

Archeologische resten
Het Mediterrane ‘Oude’ Europa
Noordelijk ‘Jong’ Europa 58

MEERTALIGHEID KINDERSPEL? HOE LEREN WE EEN NIEUWE TAAL
Elke Peters

Inleiding
Hoe jonger, hoe beter
Taalcontact
Engels is gemakkelijker dan Frans. De rol van taalafstand
Een usage-based benadering van taal
Conclusie

WAAROM WE BANG ZIJN
Bram Vervliet

Wat is bang zijn?
Wie is bang?
Hoe leren we bang te zijn?
Waarvoor zijn we bang?
Worden we banger?
Conclusie

PLATO VOOR DE EENENTWINTIGSTE EEUW
Gerd Van Riel

Probleemstelling. Het belang van Plato
De twintigste eeuw: Plato onder vuur
De aristoteliserende achtergronden van deze interpretatie
Een alternatieve lezing: open metafysica
Consequenties van de open metafysica

SOLIDARITEIT IN EUROPA
Wetenschappelijk inzicht en politiek meningsverschil
Frank Vandenbroucke

Solidariteit in welvaartsstaten: verzekering en herverdeling
Welvaartsstaten in een muntunie: evoluerend inzicht
Argumenten voor grensoverschrijdende solidariteit en herverzekering van werkloosheidsstelsels
Wat denken de mensen?
Conclusie. Wie mensen laat redeneren, krijgt een waaier aan redelijke standpunten

ALONE TOGETHER
Over eenzaamheid en alleen zijn
Luc Goossens en Marlies Maes

Is eenzaamheid een probleem?
Is eenzaamheid door de jaren heen toegenomen?
Is eenzaamheid een individueel of een sociaal probleem?
Conclusie

UITDAGINGEN VOOR HET VERDUURZAMEN VAN HET MONDIALE VOEDSELSYSTEEM
Olivier Honnay

De context
Perspectieven voor 2050 bij business as usual
Naar een duurzaam voedselsysteem
Conclusie

VROUWEN EN EMANCIPATIE: PERSPECTIEVEN UIT DE ‘DONKERE’ MIDDELEEUWEN
Andrea Bardyn, Jelle Haemers en Chanelle Delameillieure

Inleiding: waarom de geschiedenis van vrouwen als Katlijne belangrijk is
Vrouwen in teksten, teksten van vrouwen
Vrouwenrechten in de middeleeuwse stad
Ondernemende vrouwen: het verhaal van Janne Schuts
Besluit

DIGITALE CULTUUR IN AFRIKA
Katrien Pype

Digitale cultuur: naar een antropologische definitie
‘Intelligente steden’
De digitale kloof
Globaal Afrika
De digitale ondernemer
Conclusie

WETENSCHAPPELIJKE INTEGRITEIT
Wat weerhoudt wetenschappers van fraude?
Bart Pattyn

Algemene vragen over morele verantwoordelijkheid
Wetenschappelijke verantwoordelijkheid
Aanbevelingen inzake fraudepreventie

DE ARTIFICIËLE-INTELLIGENTIEREVOLUTIE EN DE IMPACT ERVAN
Luc De Raedt

Wat is Artificiële Intelligentie?
Vijf scholen in machinaal leren
Doorbraken in AI
Wat brengt AI voor de toekomst ?
Conclusie

LIJST VAN DE AUTEURS

Format: Textbook - ebook - PDF

Size: 240 × 160 × 32 mm

308 pages

ISBN: 9789461664006

Publication: April 05, 2021

Series: Lessen voor de eenentwintigste eeuw 26

Languages: Dutch; Flemish

Stock item number: 134277

Bart Pattyn is hoogleraar ethiek aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte en directeur van het Overlegcentrum voor Ethiek van de KU Leuven.
Pieter d’Hoine is als hoogleraar verbonden aan het De Wulf-Mansion Centrum voor Antieke, Middeleeuwse en Renaissancefilosofie van het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte (KU Leuven). Hij doceert antieke wijsbegeerte en filosofische grondslagen van de geesteswetenschappen. Pieter d’Hoine is Assistant Professor of ancient philosophy and intellectual history at the Institute of Philosophy, KU Leuven.