Strijd & inkeer

De jaren 1960 waren op veel gebieden een keerpunt in de geschiedenis van de twintigste eeuw. Er vond een ware culturele revolutie plaats, met een grote impact op allerlei aspecten van het dagelijkse leven. Ook op religieus vlak veranderde heel wat. De maatschappelijke invloed van de kerk en het christendom op de samenleving verminderde sterk. Toch zagen in die periode vele nieuwe religieuze initiatieven het licht. Eén daarvan was de beweging van ‘progressieve' christenen.

Geïnspireerd door het Tweede Vaticaans Concilie, de nieuw linkse maatschappijkritiek van ‘mei '68', de bevrijdingstheologie en de basis-gemeenschappen kwamen de ‘progressieve' christenen tot een alternatief christendom. Ze pleitten voor een democratische kerkordening en voor een kerk die resoluut de kant van de armen koos. Maatschappelijke kwesties analyseerden ze vanuit een nieuw links gedachtegoed.

Op spiritueel vlak beklemtoonden ze een ‘wereldgerichte' religieuze beleving. Engagement in de wereld en dagelijkse levenservaringen moesten een centrale plaats krijgen.
In dit boek spit de auteur tientallen groepen en groepjes van ‘progressieve' christenen uit Vlaanderen naar boven. Hij bestudeert ze tegen de achtergrond van de evoluties in kerk en samenleving in de periode 1958-1990.

VOORWOORD

INLEIDING

De kerk- en maatschappijkritische beweging: een kind van de jaren zestig
Het debat rond de seculariseringsthese
Individualisering van religie
De ‘progressieve' christenen als ‘nieuwe sociale beweging'
Concrete vragen en werkwijze

HOOFDSTUK 1: VOOR EEN OPEN KATHOLICISME (1958-1966)

1. Vernieuwingstendensen in een context van gesloten katholicisme
Een katholieke subcultuur
Internationale kerkelijke vernieuwingsbewegingen
Belgische kernen van vernieuwing in de jaren vijftig

2. Streven naar binnenkerkelijke vernieuwing
Lekenemancipatie
Vernieuwing van de huwelijksmoraal
Een oecumenische gezindheid

3. Openheid voor de wereld
Het nieuwe gezicht van de Katholieke Actie
Pleidooi voor deconfessionalisering van de politiek

4. Geloof en wereld
De theologische basis
Dienstbaar aan de wereld
Eenheid van geloof en leven
In het spoor van de liturgische beweging en de Bijbelbeweging

5. Bevestiging en stimulans: het Tweede Vaticaans Concilie
Kritische sympathie voor het concilie
De resultaten: de vernieuwing bevestigd
Het concilie verloochend? De Leuvense kwestie van mei 1966

6. Een sociaalvoelend katholicisme
Gematigde openheid voor links
Wijzigende mentaliteit ten opzichte van de ex-kolonies

7. Besluit

HOOFDSTUK 2: REVOLUTIE IN DE KERK (1966-1973)

1. Het voorspel: evolutie tot 1968
2. De omwenteling van 1968
3. Groeiende maatschappijkritiek vanaf 1969
4. Heeft het gezag nog gezag?
5. Seksualiteit, huwelijk en gezin: gedeeltelijke overeenstemming met het ideaal van zelfexpressie
6. Naar een vernieuwd priesterambt
7. Besluit

HOOFDSTUK 3: REVOLUTIE IN DE WERELD (1966-1973)

1. 1966-1968: Beginnende nieuw-linkse maatschappijkritiek
Geloof en politiek
Beginnende maatschapijkritiek
2. De versnelling van 1968

3. Evolutie na 1970: wat met de ideologisering van het studentenprotest?
4. De doorbraak van de politieke theologie
5. ‘De kerk binnenstebuiten'
6. Besluit 212

HOOFDSTUK 4: GROEI IN DIVERSITEIT (1974-1979)

1. Groei in diversiteit
Oude en nieuwe gezichten
Kristenen voor het Socialisme
De aantrekkingskracht van Latijns-Amerika: het basisgroepenmodel
De Vijgeboom: succesvol ‘progressief' blad
Interne pluriformiteit of polarisering?
Jebron en de Brugse basisgemeenschappen
De katholieke jeugdbewegingen: onderdeel van de kerk- en maatschappijkritische dynamiek

2. Blijvende inzet voor kerkelijke vernieuwing
Beperktere aandacht voor gezagsuitoefening en priesterproblematiek
De derde wereld als lichtend voorbeeld: bewondering voor de Latijns-Amerikaanse ‘progressieve' dynamiek
De omslag naar de macro-ethiek

3. Naar een nieuwe verhouding tussen christenen en samenleving
Hoe links is de christelijke boodschap?
De strijd tegen de christendemocratie

4. Ideologische evolutie: nieuw en radicaler links
Verder op het nieuw linkse spoor
‘Anders gaan leven': maatschappijkritiek in de persoonlijke levensstijl
Radicaler linkse christenen

5. Strijd en inkeer

6. Besluit

HOOFDSTUK 5: BLOEI EN CRISIS (1980-1990)

1. Basisgroepen als dominant model
2. Nieuwe initiatieven
3. Een poging tot krachtenbundeling: Maatschappij- en Kerkkritische Kristenen (MKK)
4. Werken aan kerkelijke vernieuwing
Seksualiteit, gezin en ambtsproblematiek
Streven naar een vrouwvriendelijker christelijk geloof
Johannes-Paulus II: kritiek op de ‘Poolse' paus
5. Midden-Amerika onder de spots
6. Strijden tegen neoliberalisme en kernraketten
7. Afkeer van CVP en aantrekkingskracht van Agalev
8. Een bittere pil: ineenstorting van het Oostblok, Tien-an-Men en verkiezingsnederlaag van de sandinisten
9. Liturgie en spiritualiteit
10. Besluit

ALGEMEEN BESLUIT

De kerk- en maatschappijkritische beweging en de verminderde maatschappelijke invloed van kerk en christendom
De kerk- en maatschappijkritische beweging: een generatiefenomeen
De kerk- en maatschappijkritische beweging en religieuze individualisering
De kerk- en maatschappijkritische beweging als ‘nieuwe sociale beweging'
De erfenis van de kerk- en maatschappijkritische beweging

AFKORTINGEN
BIBLIOGRAFIE
ICONOGRAFIE
INDEX
COLOFON

Format: Monograph - paperback

Size: 240 × 160 × 25 mm

471 pages

ISBN: 9789058678928

Publication: December 06, 2011

Series: KADOC-Studies 34

Languages: Dutch; Flemish

Stock item number: 65147

Latré geeft een helder overzicht van de verschillende maatschappijkritische bewegingen. De lezer kan zich een goed beeld vormen van de overeenkomsten en de verschillen tussen de groepen die onderling vaak vervlochten Deze boeiende, goed gedocumenteerde en goedgeschreven studie vorrnt een belangrijke bijdrage aan de recente Vlaamse kerkgeschiedenis.
Hans de Jong, Pastorale Perspectieven, juni 2013, nr 159

Rédigée avec un grand sens de la nuance, l'étude de B. L. est fondée sur une connaissance approfondie des mutations que l'Église et la société connaissent de la fin des années 1950 à 1990. Prenant en compte de multiples dimensions - la théologie, la liturgie, l'oecuménisme, le rapport à la Bible, les conceptions de la famille, du rà´le de la femme et de la sexualité, les transformations politiques, économiques et sociales, les influences internationales, en particulier celle des Pays-Bas -, elle propose une analyse fouillée d'un courant jusqu'ici peu étudié en Belgique. Puisse un travail de la même qualité voir le jour pour la partie francophone du pays !Paul Wynants, Revue d'Histoire Ecclésiastique, 2012