Bouwen aan een nieuwe thuis

Bouwen aan een nieuwe thuis gaat op zoek naar de cultivering van de huiselijkheid tijdens het interbellum. Het boek leidt de lezer rond in het huis en toont hoe woonpraktijken evolueerden na de Eerste Wereldoorlog. Wonen blijkt daarbij geen louter privaat gegeven dat alleen plaatsvond achter de gesloten deuren van het huis. Tijdens de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw groeide de wooncultuur van verschillende sociale groepen uit tot een belangrijk maatschappelijk thema dat zowel architecten, het sociale middenveld als politici aanging. Ondertussen boekte de huishoudtechnologie vooruitgang en verbeterde de technologie van het bouwen, waardoor het wonen ook vanuit commercieel oogpunt interessant werd. Vanuit thematische essays, die telkens zijn opgehangen aan een kamer van het huis, belicht Bouwen aan een nieuwe thuis hoe technologie, politiek-maatschappelijke ideologie, privacy, landelijke idylle, economie en ‘gender' op elkaar inhaakten en vormgaven aan het wonen van verschillende sociale groepen.

Dankwoord
Lijst van afkortingen

I. WONEN, EEN PLEK VOOR BEMIDDELING

1. Wonen als onderhandelingsproces
Bemiddeling van het middenveld
Denkbeelden uit de sociologie

2. Domestieke revoluties

3. Onuitroeibare krotten

4. Het overbruggen van de kloof
De NMGWW en de utopie van de architecten
Socialistische woonideologie tussen emancipatie en verburgerlijking
Christelijke arbeiders: de vrouw in de hoofdrol
De ‘verheffing' van het wonen op het platteland
De rurale idylle
Professionalisering van het huishoudonderwijs
Bond voor Kroostrijke Gezinnen: "Redt het kind uit de krotwoning!"
Kleinburgers en commerciële interesse in het wonen

5. De maakbaarheid van het wonen

II. VERBORGEN PLEKKEN ONTBLOOT. LICHAAMSHYGIËNE IN DE WONING

1. Een witte cel in de burgerwoning
Technologie
Een plek voor het naakte lichaam

2. Beperkingen dwingen tot creativiteit
NMGWW: de woning als preventorium
Reinheid via materiële cultuur
Lokale varianten
Een belangrijke taak voor arbeiders- en kleinburgervrouwen
KAV en SVV: stimulans vanaf de basis
Kleinburgers en hygiëne
Naar een badplaats in de plattelandswoning

3. Hygiëne, discipline en distinctie
Klasse of stand voorbij
Ritme en moraliteit

III. CHRONOMETRIE EN MANAGEMENT. DE WONING ALS LABORATORIUM VAN HUISHOUDELIJK WERK

1. De ontwikkeling van een kennisinfrastructuur
Hoger Instituut voor Landbouwhuishoudkunde
Pedagogisch programma
Internationaal netwerk
Nationaal Studiecentrum voor de Huishoudkunde
Een pluralistisch netwerk?
Aanzet tot interdisciplinariteit

2. Wetenschappelijke huishoudkunde in de wooncultuur
Pleitbezorgers
(Landbouw)huishoudonderwijs en huishoudboeken
Verenigingsleven en damesbladen
Modelwoningen
Hybride technologieën en praktijken
Werkkeuken en woonkeuken
Witte kragen: ereblazoen van de huisvrouw
Orde, budgetbeheersing en planning 98

3. ‘Time is money' of een werk van liefde
Voltijdse huisvrouw
Moderne instrumenten, conservatieve agenda

IV. SOBERHEID SIERT. INRICHTING, GEBRUIK EN BETEKENIS VAN HET BINNENHUIS

1. "Zindelijkheid en eenvoud: schoonste sieraad der woning"
Analogie tussen huishouddeskundigen en architecten
Beschavers en woonverlangens
Marketing van soberheid
Gezelligheid bij kleinburgers
Arbeidersinterieurs
"Onze woning zooals onze Vlaamschen boerenaard: eenvoudig en oprecht"

2. Een rol voor elke kamer
De beste kamer
NMGWW en KAV: twijfel
Afwijzing door socialisten
Voorste plaats en achterdeur op het platteland
De hall
De woonplaats
De haard
Het raam
De zitbank
De kast
Slaapkamers

3. Gender, identiteit en soberheid

V. DE VOORSTAD GROEIT. DE GEVEL, DE KAVEL EN DE WIJK

1. Wonen is geworteld in de aarde
De tuin
Kamer van het huis
Spontane en georkestreerde liefde
Mannen, kinderen en huiselijkheid
Oefenterrein
De voortuin
Hoogtevrees: het vraagstuk van het appartement
Geen eenduidigheid bij de NMGWW
Sociale organisaties en de zucht naar boven

2. Het gelaat van de woning
De kavel en het landschap
"Het landhuis is het volkslied van de bouwkunst"
Boeren ge(ad)viseerd
Inspanningen voor eenheid op het platteland: Edward Léonard
‘Authentieke gevels' ontmaskerd
Aanklacht tegen het boerenbedrog
Onbegrip en compromis

3. Privacy en emancipatie

VI. HET CULTIVEREN VAN DE THUIS

1. Constructies van huiselijkheid en identiteit
"Ons koninkrijk": de rurale thuis
Een nieuwe thuis voor katholieke arbeidersgezinnen
Bakermat van de socialistische strijd
"De wieg van het menschdom": pluralistisch perspectief

2. Domesticatie van de moderniteit
At home
De cadans van het dagelijkse

Eindnoten
Bibliografie
Personenindex

Format: Monograph - paperback

Size: 240 × 160 × 15 mm

306 pages

ISBN: 9789058677983

Publication: November 16, 2010

Languages: Dutch; Flemish

Stock item number: 59482

Sofie De Caigny holds a PhD in architectural history and a Master in Cultural Management. She is coordinator at the Centre for Flemish Architectural Archives (CVAa) of the Flanders Architecture Institute (VAi).

 

De boeken 'Bouwen aan een nieuwe thuis' en 'Lessen in goed wonen' zijn geschreven met een vlotte pen en doen de grotendeels ongekende woonopvoedingsinitiatieven herleven.

De boeken zijn rijkelijk geïllustreerd met tekstondersteunende fotootjes en plannen. Voor de oudere generatie roepen de boeken heel wat herkenning en tegelijk ook verwondering op. Verwondering over al die initiatieven die toen bestonden, maar ook omdat het alledaagse wonen in Vlaanderen niet zo vrijblijvend was als men missehien wei dacht. De jonge generatie lezers zal vooral verbaasd zijn over hoe snel het wonen en het denken over wonen is veranderd.
Els De Vos, De Leeswolf 2011, nr 3