Denken over religie. Deel III Hedendaagse perspectieven

Antropologische theorie en godsdienst

Valeer Neckebrouck

Regular price €49.00 (including 6% VAT) Sale

Monograph - ebook

VIEW Monograph - ebook VIEW Monograph - ebook
Derde en laatste deel van het basiswerk ‘Denken over religie’ door Valeer Neckebrouck
Met Deel III. Hedendaagse perspectieven is auteur Valeer Neckebrouck tot het sluitstuk gekomen van de chronologisch opgevatte reeks Denken over religie. Antropologische theorie en godsdienst. De studie van de antropologie van de religie wordt in dit laatste deel vanuit de meest toonaangevende, hedendaagse modellen en perspectieven belicht. De secularisatietheorieën, het postmodernisme, het feminisme, het neodarwinisme en de cognitieve antropologie van de godsdienst worden uitvoerig behandeld, maar ook denkers als René Girard, Walter Burkert, Edward O. Wilson en Richard Dawkins passeren de revue.
 
Met de behandeling van hedendaagse theoretische perspectieven in de antropologische studie van de godsdienst gaat het om onderzoeksterreinen die nog constant in beweging zijn, om inzichten die nog in volle ontwikkeling verkeren. Bijna dagelijks worden in de biologie nieuwe ontdekkingen gedaan waarvan sommige verplichten tot een radicale herziening van inzichten die voordien als vaststaande verworvenheden werden beschouwd. Omdat onze kennis op gebied van biologie en neurologie voortdurend evolueert, dient het bilan ervan steeds weer herschreven te worden. Met dit derde deel uit de reeks Denken over religie heeft Valeer Neckebrouck hiertoe onmiskenbaar een belangwekkende bijdrage geleverd.
 
Neckebrouck brengt de lezer in dit finale volume een grondige analyse en kritische evaluatie van de verschillende theoretische systemen waarmee grote en minder grote geesten uit de recente westerse cultuurgeschiedenis getracht hebben het enigmatische fenomeen “religie” vanuit antropologisch standpunt te verhelderen.
 
Voor eenieder die geïnteresseerd is in het fenomeen “religie” en wil weten hoe antropologen doorheen de geschiedenis over godsdienst hebben gedacht, is deze trilogie een onmisbaar en bijzonder rijk gestoffeerd naslagwerk. Een zo gedetailleerde beschrijving en kritische evaluatie van de behandelde materie was tot nog toe in geen enkel taalgebied voorhanden.
INHOUD

1. Secularisatie. Van onbetwist paradigma tot omstreden hypothese
Een rechtmatige materie voor de antropologie – De toekomst van de godsdienst in de sociale wetenschappen van de negentiende eeuw – Schrijlings op twee eeuwen: Max Weber – Secularisatie – Secularisatietheorieën – Secularisatietheorieën kritisch doorgelicht

2. Godsdienstantropologie in een postmoderne context
Een nieuwe ideologie – Moderniteit – Postmoderniteit  – Postmoderne antropologie – Godsdienstantropologie in een postmodern klimaat – Postmodernisme en antropologie van de godsdienst: een kritische evaluatie

3. De rationele keuzetheorie
Een spelbreker – Wijlen de secularisatietheorie – Een alternatief paradigma – Verdere uitwerking van het model – Kritische bemerkingen – Tot besluit

4. Feministen in de tuin van de godsdienstantropologie
Stormloop naar de rechten – Feminisme en antropologie – Feminisme en antropologie van de godsdienst: etnografie – Feminisme en antropologie van de godsdienst: etnologie – Feminisme en antropologie van de godsdienst: antropologie – Besluit

5. Als een steen in een kikkerpoel: Een nieuw groot verhaal. De godsdienst-antropologie van René Girard
Een stoorzender op drie golflengten – De mimetische structuur van het verlangen – De zondebok – Oorsprong en ontwikkeling van de cultuur – Oorsprong en functie van de godsdienst – Mythen en hun functie – Het christendom: in het spoor van de mythen – Het christendom: het verschil – Het christendom: een unieke en universele boodschap – Een wetenschappelijk statuut – Een sombere toekomst – Kritische evaluatie

6. Het biologische substraat van het religieuze: Walter Burkert
Theorieën over religie: van een kille winter naar een warme lente – Een wetenschap met een ambitie – Een nieuwe mens of de dood van de mens? – Walter Burkert en de wetenschappelijke verklaring van rituelen – Het pars pro toto-offer – Het dierenoffer – Walter Burkert en de wetenschappelijke verklaring van mythen – Hiërarchie – Bemerkingen en vragen

7. Religie en de genen: Edward O. Wilson
Een nieuwe synthese – Darwin – Egoïstische genen en altruïstische organismen – Wilson over religie – Auguste Comte redivivus – Gevaarlijke cultuur – Kritische rondgang

8. Religie en de memen: Richard Dawkins
Van genen naar memen – De memen en het probleem van het altruisme – Het godsmem – Religie als bijproduct – Evaluatie

9. Religie en de neuronen: Andrew Newberg, Eugene D’Aquili en Dick Swaab
Neodarwinisme: eenheid en verscheidenheid – Andrew Newberg en Eugene D’Aquili – Van neurobiologie naar neurotheologie – Kritische bemerkingen – Dick Swaab over vrijheid – Bemerkingen bij Swaabs afwijzing van de vrije wil – Dick Swaab over religie – Beknopte evaluatie

10. Religie en cognitie: Pascal Boyer
De cognitieve wetenschap van de godsdienst – Inleidende methodologische beschouwingen – Het bovennatuurlijke – De werking van het menselijk brein – Een cognitieve visie op religie – Kritische beschouwingen

Format: Monograph - ebook

662 pages

ISBN: 9789461664365

Publication: September 20, 2021

Languages: Dutch; Flemish

Stock item number: 92445

Valeer Neckebrouck is emeritus hoogleraar antropologie en theologie aan de KU Leuven.


Valeer Neckebrouck publiceerde zonet de eerste twee volumes van een trilogie over de godsdienstantropologie. 'Denken over religie. Antropologische theorie en godsdienst' is een monumentaal werk over het intellectuele patrimonium van zijn wetenschap.
Gui


 

Maar het resultaat is ronduit indrukwekkend. De twee delen bieden een diepgaand overzicht van Xenophanes en de Grieken tot Clifford Geertz. Alleen al een opsomming van de besproken auteurs gaat de lengte van een recensie te buiten. Elk hoofdstuk bevat een nauwgezette en kritische voorstelling van de betreffende auteurs, een overvloed aan citaten en een zeer uitvoerig, heerlijk notenapparaat. Na lectuur heeft de lezer een duidelijk beeld van de betreffende theorie. Onmiskenbaar een basiswerk.
Luc Anckaert, De Leeswolf, jaargang 18, nr 3, april 2012


 

De Leuvense emeritus heeft met 'Denken over religie' een even goed en helder als indrukwekkend en gedegen overzichtsstudie geschreven. Daarbij moet hem uitdrukkelijk een wetenschappelijk werk voor ogen hebben gestaan, wat wel blijkt uit het zeer omvangrijke notenapparaat. Sommige voetnoten beslaan meerdere pagina's. Het is echter een vergissing om daarin het bewijs te willen zien van een ontoegankelijk boek, bestemd voor bewoners van ivoren torens. Al met al blijkt deze 1665 pagina's tellende studie redelijk tot goed toegankelijk. De lezer moet er wel even voor gaan zitten.
http://www.filosofie-online.nl/