Architect en ambtenaar

De West-Vlaamse provinciaal architecten en de 19e-eeuwse architectuurpraktijk

Jeroen Cornilly

Regular price €41.00 (including 6% VAT) Sale

Monograph - ebook

VIEW Monograph - paperback
Het ambt van provinciaal architect in de 19e-eeuwse Belgische architectuur. De provinciaal architecten wisten met hun ontwerpen voor plattelandskerken, pastorieën, lagere scholen en andere openbare gebouwen sterk hun stempel op de 19e-eeuwse Belgische architectuur te drukken. Dat zij tezelfdertijd ambtenaar en architect waren, had een belangrijke invloed op hun ontwerpen en sociale positie. Aan de hand van een ‘biografie’ van het ambt in de provincie West-Vlaanderen legt de auteur vakkundig de relaties bloot tussen overheid, administratie en architectuur. Daarbij krijgt de lezer inzicht in de administratieve context waarbinnen de provinciaal architecten actief waren, en ook een levendig beeld van hun dagelijkse ontwerppraktijk en verankering in het bredere maatschappelijke veld. Dankzij deze veelzijdige benadering van het ambt van provinciaal architect biedt Architect en ambtenaar een tegengewicht voor meer traditionele overzichten van de architectuurgeschiedenis die sterk uitgaan van een stilistische ontwikkeling en uitzonderlijke ‘kunstenaar-architecten’.

Deze publicatie is GPRC-labeled (Guaranteed Peer-Reviewed Content).
Afkortingen
Dankwoord
Inleiding
Overheid en architectuur
De positie van de overheidsarchitect in de Belgische architectuurgeschiedenis
Ambtenaar versus architect
Het verleden in kaart gebracht
Opbouw
Proloog: De stille modernisering van het plattelandsdorp

DEEL I: DE PROVINCIAAL ARCHITECT EN HET PROVINCIAAL BELEID

1 FACETTEN VAN EEN PROVINCIAAL BOUWBELEID
Het wettelijk kader: verplichtingen versus opportuniteiten
Het voorzichtig beleid van de provincie
De provinciale bouwwerken: tussen financiële waakzaamheid en stadsverfraaiing
Materiële infrastructuur als voorwaarde voor de welvaartsopbouw van plattelandsgemeenten

2 EEN AMBT IN BEWEGING
Een architect voor het Leiedepartement
Continuïteit in de werking en uitbreiding van het corps
Hervorming en integratie in een Provinciale Technische Dienst
Het ambt van provinciaal architect in Belgische context

3 DE PROVINCIE EN HAAR ARCHITECT, EEN KWESTIE VAN VRAAG EN AANBOD
Motieven voor een benoeming
Competentieprofiel
Loon naar werk
Vrijheid versus beperkingen
 
DEEL II: DE PROVINCIAAL ARCHITECT AAN HET WERK

1 HET ONTWERP ALS ADMINISTRATIEF DOSSIER
De grafische documenten: de ontwerptekeningen
De geschreven documenten: bestekken en lastenboeken
Het administratieve leven van het ontwerp

2 DE ARCHITECT VAN DE PROVINCIE
Het provinciaal gebouwenpatrimonium: een afbakening
Een ambtenaar voor de dagelijkse zorg voor de provinciale gebouwen
Een architect voor prestigieuze nieuwbouwprojecten
Leidend architect op de provinciale werven

3 DE PROVINCIAAL ARCHITECT EN HET PROVINCIAAL HOF IN BRUGGE
“Un monument digne de la ville de Bruges”
Een strategische architectenkeuze
De stempel van de katholieke neogotische beweging
René Buyck en de voltooiing van het Provinciaal Hof

4 DE ARCHITECT VAN DE GEMEENTEN
Een monoplie op de gemeentewerken?
Een brede waaier aan opdrachten
Van opdracht tot goedgekeurd ontwerp
Pastorieën voor plattelandsparochies: spaarzaamheid en herkenbaarheid

5 BOUWEN VOOR HET GEMEENTELIJK LAGER ONDERWIJS
Scholenbouw in West-Vlaanderen tijdens de Hollandse periode
Voor elk dorp een lagere school gevestigd ‘in een behoorlijk gebouw’
Het oeuvre van Pierre Buyck als exponent van de standaardisering van de lagere scholenbouw

6 HET ONTWERP GECONTROLEERD: DE PROVINCIAAL ARCHITECT ALS AMBTENAAR
Het ontwerpdossier doorgelicht
Het risico op belangenvermenging en misbruik van de functie
De controle van de ontwerpen na 1885
De controle op een goede uitvoering
 
DEEL III: DE PROVINCIAAL ARCHITECT EN DE 19E-EEUWSE TIJDSGEEST

1 GESCHIEDENIS: DE PROVINCIAAL ARCHITECT EN DE HISTORISCHE CULTUUR
Een ‘provinciaal’ verleden?
Het provinciebestuur en de Belgische monumentenzorg
De provinciaal architecten als omstreden restauratiearchitecten
James Weale en zijn ongezouten kritiek op de provinciaal architecten

2 GELOOF: DE PROVINCIAAL ARCHITECT EN DE KERKENBOUW
De bouw van parochiekerken in West-Vlaanderen onder het bisdom Gent
Het Bisdom Brugge en de materiële infrastructuur van het geloof
Historische en christelijke inspiratie voor het bouwen van dorpskerken
Een nieuwe kerk voor elk West-Vlaams dorp: De provinciaal architecten als kerkenbouwers

3 IDENTITEIT: DE PROVINCIAAL ARCHITECT EN HET ARCHITECTENBEROEP
De “Société Centrale d’Architecture de Belgique” en de rol van de overheidsarchitect
Artistieke aspiraties en publieke erkenning in de biografie van de provinciaal architect

Epiloog: De wederopbouw en de erfenis van de 19e eeuw
Besluit
De ambtenaar-architect als provinciaal beleidsinstrument
De ambtenaar en het 19e-eeuwse dorpsbeeld
De administratieve logica an het architectuurontwerp
De ambtenaar onder vuur
De overheidsarchitect en zijn plaats in de architectuurgeschiedenis
Bijlage: De provinciaal architecten in West-Vlaanderen
Noten
Bibliografie

Format: Monograph - ebook

ISBN: 9789461662064

Publication: October 31, 2016

Languages: Dutch; Flemish

Jeroen Cornilly is licentiaat in de kunstwetenschappen, master in conservation studies en doctor in de ingenieurswetenschappen: architectuur (KU Leuven). Hij is collectiebeheerder van de erfgoedbibliotheek van de provincie West-Vlaanderen.


Met dit uitgebreide onderzoek is een belangrijke bijdrage geleverd aan de Belgische geschiedenis van de negentiende-eeuwse bouwwereld en is de plaats daarin van de provinciaal architect genuanceerd naar voren gehaald. Met een heldere betoogtrant en beproefde, klassieke opmaak leest het boek prettig.
Freek Schmidt, BMGN - Low Countries Historical Review, Volume 133 (2018) | review 35. DOI: http://doi.org/10.18352/bmgn-lchr.10524

  BMGN - Low Countries Historical Review