De Stichtingsbul van de Leuvense universiteit, 1425-1914
Marc Nelissen and compiled by Jan Roegiers
Regular price
€50.00
(including 6% VAT)
Sale
Monograph - hardback
In prijs verlaagd!
Slechts € 50 i.p.v. € 100!
Op 9 december 1425, bij verschijning van deze publicatie 575 jaar geleden, stichtte paus Martinus V de universiteit van Leuven. De paus kwam daarmee tegemoet aan de verlangens van de inwoners van Leuven. De scholaster van het Sint-Pieterskapittel, Willem Neve, werd erop uit gestuurd om in Rome de zaak te gaan bepleiten, met succes. Toen de stichtingsbul eind april 1426 in Leuven aankwam, was het enkel nog zaak alles in gereedheid te brengen voor het begin van het eerste academiejaar in oktober 1426. E. Van Mingroot zorgt voor een editie en een nieuwe Nederlandse vertaling van de tekst. M. Nelissen analyseert de omstandigheden waarin het voornemen om in Leuven een universiteit te stichten vorm kreeg. Daarna volgt hij Willem Neve op zijn weg naar Rome. Jan Roegiers biedt tenslotte een overzicht van de geschiedenis van de bul van 1425 tot 1914, het jaar waarin ze samen met de Universiteitsbibliotheek in de vlammen verdween.
Voor dit onderzoek werden alle reeds bekende gegevens over de stichting van de Leuvense universiteit opnieuw op een rij gezet en gecombineerd met nieuw archiefmateriaal uit het Archivio Segreto Vaticano. Steeds meer wordt daardoor duidelijk dat de stichting van de Leuvense universiteit vooral een opzet was van de stad Leuven. Die zag hierin een mogelijke hefboom voor haar economische en politieke remonte na een diepe crisis, die zich bij voorbeeld ook uitte in de aanleg van een groot marktplein met een nieuwe Sint-Pieterskerk en een nieuw stadhuis. De stad liet zich wel helpen door enkele leden van het Sint-Pieterskapittel, en wist ook de steun van hertog Jan IV van Brabant voor haar project te winnen, maar uiteindelijk draaide zij op voor de kosten en de praktische organisatie. Samen met Willem Neve beleeft de lezer de reis naar en de aankomst in Rome. Hij ziet de scholaster bezig met het opstellen van de suppliek voor de stichting en beleeft mee het moment waarop paus Martinus V de stichting goedkeurde door aan de aanvraag zijn fiat te geven. Daarna volgde de ingewikkelde en moeizame uitvaardiging van de oorkonde door de pauselijke kanselarij, waar abbreviatoren, scriptoren, registratoren en andere kanselarij-ambtenaren even zoveel te overwinnen hindernissen opwierpen. Door het verhaal over de vervaardiging van de tekst van de oorkonde, het netschrift en de registratie ervan, krijgt de lezer een overzicht van de werking van de pauselijke kanselarij. Van de originele bul hebben we vandaag enkel een in 1909 gemaakt facsimile van de voorkant over. De gedetailleerde beschrijving van haar ontstaansproces levert kostbare nieuwe informatie, die het mogelijk maakt om de bul ook vanuit Romeins perspectief in een breder geheel te plaatsen.
Inleiding
Sapientiae Immarcessibilis
Erik Van Mingroot
Leuven, Brabant en Rome
Marc Nelissen
De bisschop van Luik als de grote afwezige
- Jan IV van Brabant en het prestige van Leuven
- Kanunniken en stedelingen
- De stad en haar school, een oude bekommernis
- Willem Neve op reis naar Rome
- Hertogelijke gezanten en curialisten
De verdwenen suppliek
Marc Nelissen
De aanvragers
- Een corpus en aanvullende supplieken
- Een poging tot reconstructie
- Referendarissen en cubicularii
- Het pauselijk fiat
- Suppliekenregistratie en reformationes
De doolhof van de kanselarij
Marc Nelissen
Expeditio per cancellariam
- De minuut
- Johannes de Nursia en zijn collega's
- Rescripta gratis
- Het echte netschrift
- Een nieuw onderzoek
- Bezegeling in de bullaria
- Een verloren registerkopie
- Registratie en uitreiking
Van toen tot nu
Jan Roegiers
Noten en literatuur
Register
Facsimile van de stichtingsbul
Format: Monograph - hardback
Size: 220 × 245 mm
309 pages
ISBN: 9789058670700
Publication: December 12, 2000
Series: Lovaniensia 11
Languages: Dutch; Flemish
Stock item number: 45726