Van ontdekking tot ontwrichting

Amerika na 1492 in intercultureel perspectief

Johan Verberckmoes, Guy Putseys, Tim Puttevils, Herman Sterckx, Sophie Verreyken, and Karel Van Nieuwenhuyse

Regular price €17.50 (including 6% VAT) Sale

Textbook - ebook - PDF

VIEW Textbook - paperback

Recente inzichten over de ontdekkingsreizen en de ontwikkelingen in Amerika na 1492
De beeldvorming over de ‘Nieuwe Wereld’ was de voorbije decennia aan fundamentele veranderingen onderhevig. Het perspectief bleef echter vaak westers. Dit vijfde volume in de reeks Historisch denken volgt zowel de voetstappen van de veroveraars als van de overwonnenen. Van ontdekking tot ontwrichting analyseert chronologisch de gebeurtenissen in Amerika na 1492. De ‘ontdekking’ van Amerika door Columbus resulteerde in een ontmoeting met de oorspronkelijke bewoners van het continent, waarna de ontginning van het grondgebied begon, die een enorme ontwrichting met zich meebracht. De vier thema’s – ontdekking, ontmoeting, ontginning en ontwrichting – worden belicht vanuit een intercultureel perspectief van ‘wederkerigheid’ en steunen op de meest recente historiografie. Daarbij gaat speciale aandacht naar de rol van vrouwen in de ‘Nieuwe Wereld’. In een tweede deel krijgt de lezer aan de hand van een waaier aan historische bronnen een didactische vertaling geschikt voor leerlingen van de tweede graad secundair onderwijs, helemaal conform de nieuwe eindtermen geschiedenis.

Van ontdekking tot ontwrichting is een aanrader voor geschiedenisleerkrachten, zowel in lager als secundair onderwijs, en al wie geïnteresseerd is in de ontdekkingsreizen, interculturele contacten, vrouwengeschiedenis en Amerika na 1492.


Inleiding 

Deel I. Ontdekking – ontmoeting – ontginning – ontwrichting: Hoe zien historici 1492? 

Inleiding 
1. De ontdekking van kennis / kennis over de ontdekking 
2. De schakels van de ontmoeting 
3. De ontginning van natuur en mens 
4. De ontwrichting van de wereld 
5. Literatuursuggesties 

Deel II. Vrouwen ontdekken een Nieuwe Wereld 

Inleiding 
1. Vrouwen en verovering 
2. Vrouwen en mobiliteit 
3. Vrouwen en huwelijk 
4. Vrouwen en kennis 
5. Literatuurlijst 

Deel III. Lesmodules over Amerika na 1492 in intercultureel perspectief 

Inleiding bij de lesmodules 

Module 1: Geschiedenis en herinnering 
1.1 Voorkennis activeren 
1.2 Geschiedenis en herinnering 
1.3 Wat is geschiedenis? 
1.4 Historisch denken 

Module 2: De wereld vóór 1492 
2.1 De ruimte afbakenen 79
2.2 Handelsroutes in de periode 1200-1500 81
2.3 Handelsroutes en interculturele contacten 83

Module 3: Hoe valt de ontdekking van Amerika door Columbus te verklaren?
3.1 De historische vraag naar oorzaken 
3.2 Oorzaken: microperspectief 
3.3 Oorzaken: macroperspectief 
Van ontdekking tot ontwrichting

Module 4: Interculturele contacten en beeldvorming 
4.1 Inleiding: de rol van de media in de beeldvorming van de Nieuwe Wereld 
4.2 Ontdekking 
4.3 Ontmoeting 
4.4 Ontginning 
4.5 En wat met de indiaanse beeldvorming? 

Module 5: Vroege interculturele ontmoetingen in de Nieuwe Wereld: wat vertellen de bronnen (niet)? 
5.1 De ontmoeting tussen Columbus en zijn bemanning, en de Taíno: het dagboek van Columbus 
5.2 De ontmoeting tussen Cortés en Moctezuma: vrijwillige onderwerping? 

Module 6: De Atlantische ruimte en de internationale handelsroutes na 1492 
6.1 De ruimte afbakenen 
6.2 Handelsroutes in de periode 1500-1700 
6.3 Handelsroutes en interculturele contacten 

Module 7: De koloniale ontginning als triomf, uitbuiting en onderhandeling 
7.1 Koloniale ontginning als triomf 
7.2 Koloniale ontginning als uitbuiting 
7.3 Koloniale ontginning als onderhandeling 

Module 8: De trans-Atlantische slavenhandel als ontwrichting 
8.1 Europese actoren in het ontstaan van de trans-Atlantische slavenhandel 
8.2 Afrikaanse actoren in het ontstaan van de trans-Atlantische slavenhandel 
8.3 Slavenhandel als wortel van racisme? 

Module 9: De representatie van ontdekkingsreizen en de rol van standplaatsgebondenheid 
9.1 Inleiding: het perspectief van de maker 
9.2 Standplaatsgebondenheid in cartografie 
9.3 Standplaatsgebondenheid in leerboeken 
9.4 Standplaatsgebondenheid in wetenschappelijke publicaties 

Referentielijst 

Format: Textbook - ebook - PDF

120 pages

Illustrated b/w and f/c

ISBN: 9789461663528

Publication: February 11, 2021

Series: Historisch denken 4

Languages: Dutch; Flemish

Guy Putseys was gedurende bijna twee decennia als praktijklector verbonden aan de Specifieke Lerarenopleiding Geschiedenis van de KU Leuven.
Herman Sterckx is als praktijklector verbonden aan de educatieve master cultuurwetenschappen – vakdidactiek geschiedenis van de KU Leuven.
Johan Verberckmoes is als hoogleraar verbonden aan de onderzoeksgroep Geschiedenis van de Nieuwe Tijd van de KU Leuven.
Karel Van Nieuwenhuyse is als hoofddocent geschiedenisdidactiek coördinator van de educatieve master cultuurwetenschappen KU Leuven.
Sophie Verreyken werkt aan de KU Leuven aan een doctoraat over de huwelijken van Hispano-Vlaamse elites in de Habsburgse Nederlanden.
Tim Puttevils is pedagogisch begeleider cultuurwetenschappen en geschiedenis bij Katholiek Onderwijs Vlaanderen.
Sterk aan de bundel is dat het historisch denken en redeneren het fundament vormt voor de modules en dat het onderwerp hier ondergeschikt aan is. Dat zagen we eerder ook al bij de vier voorgaande uitgaves van Historisch denken. [...] Het is prettig dat de zes auteurs de didactiek en het bevorderen van de vaardigheden centraal hebben gesteld en daar de inhoud ondergeschikt aan hebben gemaakt. Dat maakt de bundel niet alleen voor het Vlaamse, maar ook voor het Nederlandse geschiedenisonderwijs uiterst geschikt om in te zetten als verrijking van de lessen.
Daan van Leeuwen, Kleio 3, 2022